تبيين گزارش هاى مربوط به نام گذارى امام حسن(ع) و امام حسين(ع)

در[۱]احاديثِ ارائه شده ، يك حديث[۲]بر نام گذارى امام حسن(ع) و امام حسين(ع) در هفتمين روز تولّدشان از سوى پيامبر اكرم(ص) دلالت دارند و در يك حديث هم پيامبر دستور داده كه در روز هفتم نامگذارى شود[۳]و در حديثى صحيح السند به نقل از امام رضا(ع) ،[۴]اين كار پيامبر(ص) به فرمان الهى دانسته شده است . اين ، در حالى است كه دو حديث[۵]بر توصيه اهل بيت عليهم السلام به نام گذارى پيش از تولّد كودك دلالت دارند .

اگر چه هر دو سوى اين اختلاف اندك ، ناظر به آداب مستحب اند و هيچ كدام الزام آور نيستند ، امّا مى توان چنين گفت كه زمان نام گذارى ، از دوره جنينى آغاز مى شود و همچنان تا هفت روز پس از تولّد ادامه مى يابد . به سخن ديگر ، اين كار ، هر چه زودتر انجام گيرد ، بهتر است ؛ امّا اگر انجام نپذيرفت ، انتهاى فرصتش روز هفتم تولّد است . علاّمه مجلسى ضمن بيان اين مطلب ، در تبيين عبارت پايانى حديث («وَ قَد سَمّى»)[۶]مى گويد :

براى استحباب نام گذارىِ پيش از روز هفتم ، گاه به اين عبارت استدلال مى شود و ممكن است اين گونه بگوييم كه اگر پيش از تولّد كودك ، نامى برايش انتخاب نكردند ، مستحب است روز هفتم اين كار را بكنند ؛ زيرا آن ، انتهاى فرصت نام گذارى است .[۷]

همچنين مى توان نام گذارى در دوره جنينى را امرى توصيه شده دانست كه لزومى بر استمرار آن نيست ؛ يعنى بر جنين نام مى نهند و تا هفت روز پس از تولّدش ، او را به همان مى نامند ؛ امّا در روز هفتم مى توانند آن اسم را تغيير دهند و نام ديگرى بر كودك بنهند . گفتنى است كه برخى فقيهان بزرگ شيعى مانند شيخ يوسف بحرانى و محمّدحسن نجفى ، به اين نظر گرايش دارند[۸]و حديث مرسل احمد بن محمّد از امام صادق(ع) را مؤيّد آن دانسته اند . متن حديث، چنين است :

لا يُولَدُ لَنا وَلَدٌ إلاّ سَمَّيناهُ مُحَمَّدا فَإِذا مَضى لَنا سَبعَةُ أيّامٍ فَإِن شِئنا غَيَّرنا وَ إن شِئنا تَرَكنا.[۹]

پسرى براى ما متولّد نمى شود ، مگر آن كه او را محمّد مى ناميم و چون هفت روز بر ما بگذرد ، اگر خواستيم ، نامش را تغيير مى دهيم و اگر خواستيم ، به همان حال وا مى نهيم .