تفاوت ايمان و يقين

يقين ، در لغت ، به معناى آگاهىِ عميق و نيز به معناى علمى است كه با طمأنينه و آرامش دل نسبت به معلوم ، همراه باشد و در احاديث اسلامى ، به حالتى گفته مى شود كه انسان در اوج مراتب ايمان و پس از گذر از مرحله تقوا ، به نقطه اى مى رسد كه حقايق هستى براى او آشكار مى شوند . وصول به اين مرحله ، از ايمان ، يقين ناميده مى شود . بر اين اساس، كسى كه به مرتبه والاى يقين دست يابد ، حقايق نامحسوس جهان را با ديده دل مشاهده مى كند . با اين توضيح ، معلوم مى شود كه مقصود از آنچه امام حسن مجتبى عليه السلام در تبيين تفاوت ايمان و يقين فرموده ، چيست . متن حديث ، چنين است :

لِأَنَّ الإِيمانَ ما سَمِعناهُ بِآذانِنا وَ صَدَّقناهُ بِقُلوبِنا ، وَ اليَقينَ ما أبصَرناهُ بِأَعيُنِنا وَ استَدلَلنا بِهِ عَلى ما غابَ عَنّا .[۱]

زيرا ايمان ، همان چيزى است كه با گوش هايمان شنيده ايم و با دل هايمان تصديق كرده ايم ؛ ولى يقين ، آن چيزى است كه با چشم هايمان ديده ايم و با آن ، به چيزى پى برده ايم كه از ما پنهان است .

و به تعبير ديگر ، ايمان ، از راه استدلال و برهان ، به دل ، راه مى يابد و يقين ، از راه شهود و عرفان .