مطالعه کتاب خرید کتاب دانلود کتاب
عنوان کتاب : روش های توان افزایی در سختی ها
پديدآورنده : محسن عطاء الله
محل نشر : قم
ناشر : دارالحدیث
نوبت چاپ : اول
تاریخ انتشار : 1393
تعداد صفحه : 368
قطع : وزیری
زبان : فارسی
جستجو در Lib.ir

روش های توان افزایی در سختی ها

در این نوشتار، نویسنده با نگاهی علمی و کاربردی به مفهوم صبر و با بهره گیری از آیات قرآن، در پی تبیین این مفهوم است.

از موضوعات مهم زندگی، مشکلات و گرفتاری های آن است که گونه های مختلفی دارد و هنگام وقوع، انسان را دچار ضعف و ناتوانی کرده و از اقدام صحیح، باز می دارد. این مسئله، در قرآن کریم مورد توجه قرار گرفته است.

در این نوشتار، نویسنده با نگاهی علمی و کاربردی به مفهوم صبر و با بهره گیری از آیات قرآن، در پی تبیین این مفهوم است.

کشف و استخراج ۳۲ روش قرآنی که به کار گیری آنها در موقعیت های دشوار، موجب افزایش قدرتِ صبر و تحمل انسان می گردد؛ همچنین شناسایی موقعیت های ناخوشایند و جریان های دشوار مطرح شده در قرآن، از دیگر یافته های این پژوهش است.

این پژوهش در دو بخش و هشت فصل تنظیم شده که عناوین آن عبارت اند از:

۱ . روش های «خود تقویتی»: تقویت های مقایسه ای؛ تقویت های تعدیلی؛ تقویت های تبدیلی؛ تقویت های انتظاری؛ تقویت های معنوی؛ تقویت های «تقلیلی»، «نصرت ـ یادی» و «مقابله ای»؛ ۲. روش های «خدا تقویتی»: تقویت های حمایتی؛ و تقویت های تضعیفی.

مقدّمه

بروز مشکلات و سختی هایی که گاه رُخدادی ناگریزند، عامل مهمّی در تلخ کامی زندگی است. برای برخورداری از زندگی رضایت بخش باید در جستجوی راه هایی برای تقویت خردمندانه ترین واکنش یعنی صبر و بردباری بود.

سؤال های اصلی این است که: چگونه می توان بر نیروی صبر و قدرت شکیبایی افزود؟ در هنگامۀ بروز یک موقعیت ناخوشایند، چه کاری باید انجام داد تا در برابر مشکلات، کم طاقت یا بی طاقت نشد؟ آیا راهی برای رهایی از بی صبری و جَزَع و فَزَع وجود دارد تا با پیمودن آن، زندگی را با شادکامی و رضایتمندی همراه نمود؟ قرآن به عنوان کتاب راه نمای یک زندگی مطلوب، چه آورده ای برای بشر دارد؟

در این نوشتار، با نگاهی علمی و کاربردی به مفهوم صبر و با بهره گرفتن از آیات نورانی قرآن، در پی پاسخ به این پرسش ها هستیم. در قرآن، جریان ها و موقعیّت های ناخوشایندی که برای انبیای الهی و پیروانشان و در رأس آنان پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله اتفاق افتاده، گزارش شده است. برای مقابله با این ناخوشایندی ها نیز راه کارهایی ارائه شده است. این راه کارها و راه نمایی های موردی ـ که در جریان های خاص و به ظاهر پراکنده وارد شده اند ـ بر قوانین علمی استوارند و باید شناسایی و کشف گردند. از این رو می توان با دقّت در آیات بیانگر انواع واکنش های افراد و تأمّل در آموزه هایی که در این مواقعِ سخت به آنان ارائه شده است، روش های کلّیِ «توان افزایی در سختی ها» را شناسایی و کشف نمود و آنها را در موقعیّت های مشابه، به کار بست.

کشف و استخراج ۳۲ روش قرآنی، مهم ترین یافتۀ این پژوهش است که به کارگیری آنها در هنگامه های دشوار، موجب افزایش قدرتِ صبر و تحمّل انسان می گردد. این روش های تقویتی، در دو بخش کلّی به افزایش نیروی بردباری کمک می کنند. در بخش اوّل، از راهبُرد «تقویت با تکیه بر توانایی ها و رفتارهای خود فرد» استفاده می شود که به روش های «خودتقویتی» نا م گذاری شده اند. این بخش، دارای شش فصل است. در فصل نخست به روش های مقایسه محور اشاره شده است. در فصل بعدی، روش هایی بیان شده اند که به کمک آنها وظایف و انتظارات فرد، تعدیل می شوند و به تقویت او می انجامد. فصل سوم به روش هایی اختصاص دارد که با تبدیل یکی از ابعاد مشکل و یا مرجع آن موجب تقویت می شوند. تقویت هایی که از انتظار گشایش و نصرت، همچنین سرانجام صبر و فرجام ایجادکنندگان سختی حاصل می شود، در فصل چهارم جای دارند. در فصل پنجم، تقویت هایی که در توانمندی های معنوی مشترک هستند، مورد بحث قرار گرفته اند. در فصل پایانیِ این بخش، سه روش تقویتی مستقل که از وجه جامعی برخوردار نیستند، مطرح شده اند.

امّا بخش دوم ـ که در آن از راهبُرد «تقویت با توجّه دادن به صفات الهی» استفاده شده است و از آنها با عنوان روش های «خداتقویتی» یاد می شود ـ، مشتمل بر دو فصل است. در فصل اوّل، تقویت های حمایتی جای دارند که وجه مشترک تمامی آنها توجّه به پشتیبانیِ الهی است. در فصل دوم نیز روش هایی بیان شده که در آنها به تضعیف نیروهای مخالف و ایجادکنندۀ سختی اشاره شده است.

شناسایی موقعیّت های ناخوشایند و جریان های دشوار مطرح شده در قرآن، از دیگر یافته های این اثر است که در تبیین کاربردهای روش های به دست آمده، بدان اشاره شده است.

بی شک، هیچ پژوهشی مصون از اشتباه نیست و بالندگی و تکامل آن، در گرو نقد و اظهار نظر صاحب نظران گران قدر است. از این رو، پیشاپیش از عزیزانی که عیب هایم را برایم هدیه می آورند، سپاس گزارم و با کمال خُرسندی، منتظر دریافت نقدهای خیرخواهانه و پیشنهادهای سازندۀ ایشان هستم.

در پایان، از رئیس محترم مؤسّسۀ علمی ـ فرهنگی دارالحدیث حضرت آیة الله ری شهری که زمینۀ به انجام رسیدن چنین پژوهش هایی را به وجود می آورند، تشکّر می کنم. همچنین از استاد ارجمند حجة الاسلام والمسلمین جناب دکتر عبّاس پسندیده، معاون محترم پژوهشکدۀ اخلاق و روان شناسی اسلامی و مدیر گروه روان شناسی اسلامی این پژوهشکده که طرّاح اصلی این موضوع بودند و در این راه، با بردباری و دلسوزی تمام، این جانب را یاری کردند، قدردانی می کنم و از صمیم قلب از ایشان سپاس گزارم. بی تردید اگر راه نمایی ها و دقّت های محققانۀ ایشان نمی بود، این پژوهش به ثمر نمی نشست. از استاد عزیز حجة الاسلام و المسلمین جناب دکتر عبدالهادی مسعودی، رئیس پژوهشکدۀ تفسیر اهل بیت علیهم السّلام که با مشاوره های مفید خود بر غنای این اثر افزودند و نیز از همۀ دست اندرکاران در مدیریت آماده سازی کتاب و انتشارات مؤسّسه که زمینۀ نشر این اثر را فراهم نمودند، تشکر و قدردانی می نمایم. همچنین از همسر محترمم که با بردباری و متانت، بهترین کمک را به این جانب نمودند و پدر و مادر گرامی ام سپاس گزارم. از خداوند متعال برای همۀ این عزیزان و دیگر دوستانی که در این راه، یاری ام کردند، توفیق روزافزون و اجر و پاداش جزیل طلب می کنم. امید که این تلاش ها خُرسندی خدا و حجّت بر حقّش را به دنبال داشته باشد!

محسن عطاءاله

Ataallahqom@gmail.com