روایت جابر بن عبد اللَّه انصارى‏ و رؤیت حضرت مهدی(ع)

پرسش :

با وجود حدیث جابر بن عبد اللَّه انصارى‏ چگونه می توان رؤیت امام مهدی(ع) را باور داشت؟



پاسخ :

يكى از استدلال ها برای عدم امکان رؤیت حضرت مهدی(ع) استناد به دو فقره از حديث پيامبر صلى اللّه عليه و آله است: يكى عبارت « يَغيبُ عَن شيعَتِهِ وأَولِيائِهِ غَيبَة؛ از شیعیان و دوستانش غايب مى شود»، و ديگرى: «وَ الَّذِى بَعَثَنِى بِالنُّبُوَّه إِنَّهُم يَسْتَضِيئُونَ بِنُوره و يَنْتَِفِعُونَ بوَلَايَتِهِ فِى غَيْبَتِهِ كَانْتِفَاعِ النَّاسِ بِالشَّمْسِ وَ إِنْ تَجَلَّلَهَا سحَابُ ؛[۱]سوگند به آن كسى كه مرا به پيامبرى برانگيخت، اينان با نور او روشن مى شوند و در غيبت او از ولايتش بهره مى برند، مانند بهره بردن مردم از خورشيد، گرچه ابر، خورشيد را پوشانده باشد».

منكران، عبارت نخست را عام مى دانند و سپس با استناد به فقره دوم، بهره گيرى از امام زمان را به بهره بردن از پس پرده غيبت، منحصر مى كنند و مى گويند: اگر براى بهره مندى از قائم(ع) راه ديگرى مانند ملاقات در برخى حالات و زمان ها به وسيله خواندن اوراد و اذكار خاص يا رياضت كشيدن وجود داشت، لازم بود كه پيامبر صلى اللّه عليه و آله به آن اشاره كند، گرچه به اجمال.

پاسخ ، اين است كه: ما نيز غيبت را عمومى مى دانيم؛ امّا آيا ملاقات هاى نادر و يا اتّفاقى و يا ديدار موالى خاص با ايشان ، ممكن نيست و مانند هر عام و خاصّ ديگرى ، قابليت جمع با اين عموم را ندارند؟ تشبيه بهره گيرى از امام(ع) به بهره خورشيد پشت ابر نيز به هيچ روى، بهره گيرى از امام را منحصر نمى كند؛ زيرا راوى، درخواست نكرده كه پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله، فايده هاى امام غايب را برشمرد تا از ذكر نكردن، بتوان حصر را استفاده كرد. او به طور كلّى پرسيده: آيا امام غايب براى شيعيان، فايده اى دارد؟ و پيامبر صلى اللّه عليه و آله نيز با يك تشبيه، فايده امام را برايش بيان مى فرمايد. روشن است كه در اين مقام نمى توان ادّعاى انحصار كرد. افزون بر اين، از تشبيه به خورشيدِ پشت ابر، وقوع گاه به گاه ملاقات استفاده مى شود، چنان كه علّامه مجلسى يكى از وجوه تشبيه را ملاقات دانسته و فرموده است:

ششمين [وجه تشبيه قائم(ع) به خورشيد پشت ابر]، اين است كه خورشيد، گاهى از پشت ابر بيرون مى آيد و بعضى او را مى بينند. همين گونه ممكن است امام در ايّام غيبت براى بعضى از مردم، نه همه، آشكار گردد.[۲]


[۱]ر.ك: ج ۳ ص ۲۰۴ ح ۵۹۶.

[۲]بحار الأنوار: ج ۵۲ ص ۹۴.



بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت