انسان شناسی قدمگاه

نشریه : فصلنامه فرهنگ رضوی

نویسنده : پديدآورنده : کریم خان محمدی
پديدآورنده : معصومه موذن

سال / شماره پیاپی / صفحه 1 / 32

چکیده :

اماکن مقدسی مانند قدمگاه ها، در ادیان مختلف و مذاهب اسالمی، همواره مورد احترام بوده اند. نمونة قدمگاه ها در ایران، قدمگاه های امام رضا(ع)، خواهران و برادران ایشان است. «بیتالنور»، قدمگاه حضرت معصومه(س)در قم، از مهم ترین این قدمگاه ها به شمار می آید. در این نوشتار، قدمگاه یادشده با رویکرد انسان شناختی، ِ تحقیق، هویت تاریخی مورد بررسی قرار گرفته و بدین منظور با معرفی جامع نشانگاه و موقعیت جغرافیایی آن، دو نوع گزارش «عینی» و «تحلیلی» از وضعیت کنونی آن درج ارائه شده است. با بهره گیری از روش کیفی انسان شناختی، از فنون مشاهدة مشارکتی، بررسی اسناد و مصاحبه، در سطح عینی، به آداب و مراسم، تجربة زوار و احساسشان پرداخته و در سطح تحلیلی، سعی در معناکاوی لایه های ذهنی و پنهان کنشگران، شده است. یافته ها نشان میدهد، بیت النور برای مردم قم هویت بخش بوده و کنشگران از طریق همانندسازی نسبت برادری حضرت معصومه(س) و امام رضا(ع)، با حضرت زینب(س) و امام حسین(ع) در مأنوس سازی و تعمیق اثر سفر بانو(س) به قم، اثرگذار بوده اند.

کلیدواژه‌های مقاله :حضرت معصومه(س)، بیت النور، قدمگاه، انسانشناسی، قم