دانشمندان و مشاهیر حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) و شهر ری

این اثر مجموعه ای است از زیست نامه یا شناخت نامه دانشمندان و مشاهیری که در حرم حضرت عبدالعظیم(ع) یا در شهر ری مدفون اند.

این اثر مجموعه ای است از زیست نامه یا شناخت نامه دانشمندان و مشاهیری که در حرم حضرت عبدالعظیم(ع) یا در شهر ری مدفون اند. مؤلف، طراحی ساختار کتاب را بیشتر، از کتاب اختران فروزان ری و تهران و نیز جلد چهارم کتاب گنجینه دانشمندان ری، تألیف محمّد شریف رازی اقتباس کرده است.

جلد اوّل این مجموعه شرح حال ۹۷ تن از دانشمندان و مشاهیر را در بر دارد که به ترتیب الفبا و براساس نام کوچک آنها تنظیم و از حرف الف تا غین ادامه یافته است.

جلد دوم نیز به بقیه مشاهیر و دانشمندان مدفون در حرم حضرت عبدالعظیم و شهر ری اختصاص داده که از حرف فاء آغاز و تا حرف یاء، شرح حال ۷۷ تن از دانشمندان و مشاهیر را در بر می گیرد. بعد از آماده سازی کتاب، مؤلف به زیست نامه ۲۴ تن دیگر از عالمان و مشاهیر مدفون دست یافته است که شرح حال آنان را به پایان کتاب افزوده است.

مقدمه مؤلف

... دانشمندِ سختْ كوشِ لطيفْ نگار ، مرحوم محمّد شريف رازى رحمه الله از سلسله جنبانان و پيشگامان مسيرى است كه ما به تازگى در آن گام نهاديم . كتاب گرانْ ارجِ اختران فروزان رى و تهران و نيز جلد چهارم كتاب گنجينه دانشمندان رى ، ما را در طراحىِ هندسه اين كتاب و تدوين ساختار و بافتار آن بسيار مدد رساند .

مدخل هاى اين كتاب را دانشوران و پژوهندگان بسيارى سامان داده اند كه نگارنده وامدار خامه يكان يكان آنان است . نام شريف و فاخر آن عزيزان بدين قرار است .

۱ . احسن ، محمّد رضا .

۲ . انصارى قمى ، ناصر الدين .

۳ . پارسا ، شفيق .

۴ . پورمهر ، سيد كمال .

۵ . ترابيان فردوسى ، محمّد .

۶ . حائرى ، سيد مهدى .

۷ . حسين زاده ، محسن .

۸ . حضرتى آشتيانى ، صادق .

۹ . حكيمى ، احمد .

۱۰ . خرسند ، حامد .

۱۱ . خسروى ، كاظم .

۱۲ . سليمانى آشتيانى ، مهدى .

۱۳ . صدرايى خويى ، على .

۱۴ . عادلخانى ، حسن .

۱۵ . عباسى ، روح اللّه .

۱۶ . گلى زواره اى ، غلامرضا .

۱۷ . محجوبى ، فاطمه .

۱۸ . مطلبى سيد ابو الحسن .

۱۹ . منيب ، محمّد .

۲۰ . مؤذنى ، حسين .

علاوه بر مقالات مستقلى كه بوسيله نويسندگان پيشگفته نگاشته شده است ، چندين زيست نوشته هم از كتاب هاى مهمى مانند ، دائرة المعارف تشيع؛ اثر آفرينان؛ رجال بامداد؛ مفاخر اسلام؛ دائرة المعارف بزرگ اسلام گزيده و استخراج شده كه با نام نويسنده آن در مجموعه حاضر درج شده است .

شناسايى آرميدگان حرم و شهر رى ، نخستين قدم بود و گام ديگر پس از آن تدوين حال نامه . گاه مى شد كه از شخصِ مشهورى هيچ اطلاع و آگاهىِ مكتوبى در دست نبود ، و روزهاى بسيارى براى نيل و صيد اطلاعات و نشانه هاى مربوط به حيات آن فرد سپرى مى شد كه گاه پر ثمر بود و گاه عقيم .

معلم توانا و محبوب ، مرحوم نيرزاده يكى از آن موارد بود . نام وى در كتاب هايى كه درباره تهران و رى نوشته شده نيامده است . روزى كه به طور اتفاقى دانستم در حرم حضرت عبدالعظيم عليه السلام آرميده است ، بسيار مباهى و متبهج شدم كه مى توانم با تنظيم كوته نوشتى درباره او ، خدمتى به جامعه علمىِ آموزش و پرورش و معلمان عاشق و عاشقان معلم كرده باشم . هر چه كاويدم و نوشتارهايى را كه مظان بحث بود تصفح كردم ، كمتر يافتم . دوستى رهنمايم شد كه فرزند مرحوم نيرزاده در دبستان علوى تهران به تعليم و تدريس روزگار مى گذراند . با سرعت و اشتياق فراوان با ايشان تماس گرفتم و خواسته ام را خواستم؛ ايشان هم پس از لتيّا و اللّتى پذيرفت . با آنكه مكرر پى گيرى كردم ولى توفيق رفيق نشد ، و ترجمه پدر از جانب پسر نوشته نشد و كامروا نشديم .

پى افزود:

خداىِ دلْ آراىِ دلْ آرام را شاكرم كه گزارد اين تكليف را تكليفم كرد . نيز بر روحِ قدسىِ عبدالعظيم حسنى عليه السلام فروتنانه سلام و صلوات مى افشانم كه هم نشينى با ياد و خاطره مجاورانش را روزيم كرد .

سائلى را گفت آن پير كهن

چند از مردان حق گويى سخن

گفت خوش آيد زبان را بر دوام

تا بگويد حرف ايشان را مدام

گرنيم زيشان ، ازيشان گفته ام

خوشدلم كاين قصه از جان گفته ام

همچنين برادر دانشمندم جناب مهدى سليمانى آشتيانى را سپاس مى گزارم كه تهيه و نگارش بسيارى از مدخل هاى اين مجموعه برعهده قلم و قدم او بود . و نيز وامدار راهنماييهاى جناب آقاى حسين مؤذنى ، رياست محترم كتابخانه آستان مقدس حضرت عبدالعظيم عليه السلام هستم كه بسيارى از نانموده ها و نادانسته ها را بر حقير نمود و آگاهانيد . و از صديقِ جانْ نواز و كتابشناس توانا جَناب استاد ابوالفضل حافظيان بسى تشكر مى كنم كه با مساعدت هاى فراوانش طَىّ اين طريق را برايم هموار كرد . از آقايان على رضا شوندى و محمّد كريم صالحى نيز كه در حروف نگارى و صفحه آرايى كتاب بسيار كوشيدند و استعجال هاى نگارنده را برتابيدند بسيار متشكرم .

نيك مى دانم كه پس از نشر اين كتاب ، در مرور ايام به عالمان و مشاهير ديگرى دست پيدا مى كنيم كه ذكر نام و شرح حالشان را از كف داده ايم . بر اين حادثه آينده ، اكنون دريغ مى بريم .

گمان مبر كه به پايان رسيد كار مغان

هزار باده ناخورده در رگ تاك است

على رضا هَزار

قم

۲۰/۱۲/۸۱