شاد کردن دیگران

ره نمودهاى اهل بيت عليهم السلام در باره شاد كردن ديگران را در شش عنوان مى توان دسته بندى كرد :
دسته اوّل ، رواياتى هستند كه بر گره گشايى از گرفتارى هاى همگان و زمينه سازى براى شادى ديگران ، بدون در نظر گرفتن اعتقادات مذهبى آنان ، تأكيد دارند ، مانند روايتى كه ثقة الاسلام كلينى به سند معتبر ، از پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نقل كرده كه فرمود :
الخَلقُ عِيالُ اللَّهِ ، فَأَحَبُّ الخَلقِ إلَى اللَّهِ مَن نَفَعَ عِيالَ اللَّهِ وأدخَلَ عَلى  أهلِ بَيتٍ سُروراً .
مردم ، نانخور و خانواده خدايند . دوست داشتنى ترين مردم نزد خداوند ، كسى است كه به نانخوران او سود برساند و خانواده اى را شادمان سازد .
همچنين امام على عليه السلام خطاب به كميل بن زياد مى فرمايد :
ما مِن أحَدٍ أودَعَ قَلباً سُروراً إلّا وخَلَقَ اللَّهُ لَهُ مِن ذلِكَ السُّرورِ لُطفاً ، فَإِذا نَزَلَت بِهِ نَائِبَةٌ جَرى إلَيها كالماء فى انحِدارِهِ ، حَتّى يَطرُدَها عَنهُ كَما تُطرَدُ غَريبَةُ الإبِلِ .
هيچ كس دلى را شادمان نسازد ، مگر آن كه خداوند از آن شادمانى ، لطفى بيافريند و زمانى كه گرفتارى اى بدو رسد ، آن لطف ، همچون آب جارى در سراشيبى ، به سوى آن گرفتارى سرازير شود و آن را از وى دور گرداند ، همچنان كه شتر غريبه [از ميان رمه شتران ] رانده مى شود .
در مقابل ، آزردن و غمگين كردن ديگران ، از نظر اسلام به شدّت نكوهش شده است . اجتناب از مردم آزارى ، نخستين شرط پذيرفتن آيين اسلام است و انتخاب نامِ «مسلمان» براى پيروان اين آيين ، به همين مناسبت است .
از منظر احاديث اسلامى ، آزردن ديگران ، از خصوصيات انسان هاى پست و شرور است ، و مسلمان كسى است كه آزار او به هيچ كس ، حتّى به مورچه اى نمى رسد .
دسته دوم : رواياتى هستند كه به شاد كردن پدر و مادر توصيه كرده اند و اين اقدام را موجب افزايش طول عمر مى دانند  و غمگين كردن آنها را زيان بار توصيف نموده اند .
دسته سوم : رواياتى هستند كه بر شاد كردن خانواده تأكيد دارند و اين عمل را موجب آمرزش گناهان ، و شادىِ روز قيامت دانسته اند .
دسته چهارم : رواياتى هستند كه در باره شاد كردن كودكان ، بويژه كودكان يتيم وارد شده و به سيره پيامبر صلى اللَّه عليه و آله و امام على عليه السلام در برخورد با آنان اشاره دارد .
دسته پنجم : رواياتى هستند كه اهميت و آثار شاد كردن اهل ايمان را بيان كرده اند ، و نسبت به خطر غمگين كردن آنان هشدار داده اند .
شايان ذكر است كه در روايات اسلامى ، شاد كردنِ اهل ايمان ، بيش از موارد ديگر ، مورد تأكيد قرار گرفته است . اين تأكيد مى تواند اشاره به دو نكته باشد :
۱ . انسان ، براى شاد كردن نزديكان خود ، به قدر كافى انگيزه دارد . از اين رو ، غم زدايى و شاد كردن ديگران ، بويژه اهل ايمان ، بيشتر مورد تأكيد قرار گرفته است .
۲ . در زندگىِ اجتماعى ، زندگىِ فرد نمى تواند از جامعه جدا باشد . از اين رو ، شادى و غم جامعه به طور طبيعى به آحاد شهروندان آن منتقل مى شود ، بويژه اهل ايمان كه بر اساس روايات اهل بيت عليهم السلام از طريق رشته اى مرموز ، در باطن با يكديگر پيوند روحى دارند  و از اين راه ، شادى و غم آنها به يكديگر منتقل مى شود .
دسته ششم : احاديثى هستند كه در باره حقوق كسى كه زمينه شادى ديگرى و يا ديگران را فراهم كرده ، بحث مى كنند . رعايت حقوق شاد كننده ، سبب مى شود كه ديگران نيز به اين اقدام تشويق شوند و به تدريج ، غم زدايى و شادى آفرينى ، به صورت يك فرهنگ در جامعه ، جا باز نمايد . از اين رو ، امام زين العابدين عليه السلام در رساله اى كه به رسالة الحقوق معروف شده ، سپاس گزارى زبانى و عملى از شاد كننده را حقّ او مى داند و به آن توصيه مى فرمايد .