نو يافته‌هايى درباره شيخ بهايى - صفحه 5

نو يافته‌هايى درباره شيخ بهايى

على صدرايى خويي

چكيده :

شيخ بهايى، از عالمان پر آوزه عهد صفوى، در نيمه دوم قرن دهم, و سه دهه اول قرن يازدهم هجرى است. زندگى شيخ، آنقدر پر ماجرا بوده که عليرغم نگارش کتابها و مقالههاي متعدد، هنوز هم زواياى کشف نشده اى از گوشه هاى حيات علمى، اجتماعى و سياسى وى باقى مانده است.
نگارنده، در اثناى تحقيقات خود، هر کجا به مطلب جديدى درباره شيخ بهايى برخورد کرده، از لا به لاى نسخ خطى، يادداشت نموده كه بخشى از آنها، در اينجا تقديم ارباب نظر مى گردد.

كليد واژه: شيخ بهايي، طوطينامه، مشرق الشمسين، ميرداماد، سهوالنّبي (ص).

1. شرح حال شيخ بهائى، از تذکره شمع محفل سخن

تذکره شمع محفل سخن، تأليف سيد عبداللطيف حسينى، در سال 1279 ق است، که در همان سال، در شهر مدرس هند، به چاپ رسيده است)تاريخ تذکره‌هاى فارسى: ج 1ص 756). در يکى از کتابخانه هاى هند، در کتابى، شرح حال شيخ بهايى را، به نقل از کتاب مذکور، درج نموده بودند، که به دليل در دسترس نبودن تذکره مذکور، آن شرح حال، در اينجا نقل مى شود:
«اختر فروزنده، سپهر معنى، پيراى شيخ بهاءالدين بهايى، غرّه ماه تميز، از جبل عامل، خود به عجم منزل گزيد و به اقتباس انوار علوم مشغول شد. در کم مايه فرصت، علم تفسير و حديث، از خدمت مولانا عبدالله يزدى فرا گرفت و رياضى از ملا على مذهب، و طب از صدر الشريعه گيلانى تلمذ کرد. چون هلال کمالش به حد کمال فايز شد، به تصنيف پرداخت و در عهد شاه طهماسب، شيخ الاسلامى صفاهان و فيصله امور شرعيه آنجا، بدو مرجوع گرديد. بعد از آن، احرام طواف بيت الله بسته و در کسوت فقر، سفر اختيار کرد، و

صفحه از 15