عبدالعظيم در ابتداى عرض عقايد، از مهم ترين و اساسى ترين آموزه اسلامى، يعنى اصل توحيد و وحدت حق تعالى، آغاز مى كند. از آنجا كه در جمله فوق كلمه «اللّه » به كار رفته است و اين كلمه معروف ترين اسم از اسماى الهى است به توضيح اين اسم مى پردازيم.
شرح اسم جلاله «اللّه »
از امام على عليه السلام نقل شده است كه فرمودند: «اللّه اعظم اسماى خدا است و سزاوار نيست اين نام بر غير خدا گذاشته شود». ۱
مهم ترين بحث درباره لفظ جلاله «اللّه » اين است كه آيا اين لفظ اسم جامد و غير مشتق و عَلَم براى ذات خداوند است و در نتيجه بر همه كمالات خدا دلالت مى كند، يا همچون اسامى ديگر خدا مشتق است و بر كمال يا كمالاتى از خدا دلالت مى كند؟ فيّومى، لغت شناس معروف، مى گويد: گفته شده «اللّه » اسم عَلَم است و از چيزى مشتق نشده است و سيبويه معتقد است اللّه مشتق است. ۲
در احاديث اشتقاقى بودن كلمه اللّه به عنوان امر مسلّم فرض شده و تلقّى اصحاب ائمه نيز به همين صورت بوده است و لذا اصحاب در مورد جامد يا مشتق بودن كلمه جلاله سؤالى مطرح نكرده اند؛ بلكه به جاى آن از ريشه اشتقاقى پرسش شده است؛ براى مثال صحابى و متكلّم مشهورى چون هشام بن الحكم پرسش خود را به اين صورت آغاز مى كند: «اللّه مما هو مشتق» ۳ يعنى اللّه از چه ريشه اى مشتق شده است؟ در بحث قبلى نيز احاديثى مطرح شد كه در آنها همه
1.توحيد صدوق، ص ۲۳۱.
2.المصباح المنير، ماده «اله».
3.اصول كافى، ج ۱، ص ۸۷ و ۱۱۴.
