پيشينه عرض دين و حديث - صفحه 208

آمد و خداوند مردمان را از گورهاشان برخواهد انگيخت. همچنين اعتقاد دارم. (مهم ترين واجب، ولايت است و ) واجبات پس از ولايت، نماز و زكات و روزه و حج و جهاد و امربه معروف و نهى از منكر است.
در اين هنگام امام على بن محمّد فرمود: اى ابوالقاسم! به خدا قسم! اين (اعتقاد تو) همان دينى است كه خدا براى بندگانش مى پسندد. بر اين عقيده پايدار باش! خداوند تو را در دنيا و آخرت بر اين سخنان ثابت بدارد!

تفاوت عرضه ها:

نمونه هاى اول و دوم، تنها به عقايد كلى شيعه پرداخته و بر امامت تأكيد كرده اند. ظاهرا اسماعيل در پى عرضه اعتقادات عمومى و شيعى (توحيد، نبوت و امامت) بوده، نه اينكه از ظرايف معرفتى سخن بگويد. عرضه ابراهيم مخارقى نيز اين گونه است. حسن بن زيادبن عطار نيز به همين موضوع پرداخته است. با توجه به شكى كه پس از قيام زيد و تبليغات زيديان پديد آمده بود، طبيعى است كه به بحث امامت و شخص امام بيشتر پرداخته شود.
خالد بجلى و يوسف نيز تنها به توحيد و نبوت و امامت پرداخته اند. ابن ابى يعفور ضمن عرضه اين مطالب به آيات قرآن هم استناد كرده است.
عرضه عمرو بن حريث، كامل تر از عرضه هاى پيشين است و علاوه بر آن به مباحث معاد، حشر و احكام شرعى همچون: نماز و روزه و زكات و حج هم پرداخته است.
عرضه حمران بن اعين زيباترين عرضه در اين دوره است و اين به سبب شخصيت ويژه حمران است كه متن او را از ديگر متون متمايز كرده است. حمران به توصيف و تحميد خداوند پرداخته و تشبيه و تعطيل را نفى كرده است؛ همچنان كه

صفحه از 244