پيشينه عرض دين و حديث - صفحه 216

و دوستداران آنان، پيرو و ولىّ خداوند هستند و دشمن آنان دشمن خدا است. اطاعت از آنان، اطاعت از خدا تلقى مى شود و نافرمانى آنان بيرون رفتن از فرمان خداوند است».
حضرت عبدالعظيم حسنى در اين چهار جمله كوتاه، نشانه شيعيان راستين را اطاعت از اهل بيت عليهم السلاممى داند، نه اينكه داعيه ولايت مدارى باشد، ولى در عمل به نافرمانى از آنان بپردازند.
معاد: يكى از اعتقاداتى كه به تفصيل مورد اشاره حضرت عبدالعظيم حسنى قرار گرفته، مبحث معاد و زيرمجموعه هاى آن است. او به معراج (كه ظاهرا به معناى عروج از اين دنياى فانى است)، سؤال در قبر، بهشت، جهنم، صراط و ميزان اشاره كرده، آنها را حق مى شمارد و در پايان مى گويد: «و ان الساعة آتية لا ريب فيها وإن اللّه يبعث من في القبور» .

نكاتى ديگر درباره عرضه حضرت عبدالعظيم

با مقايسه عرضه حضرت عبدالعظيم، با مباحث اعتقادى مشهور شيعه ملاحظه مى گردد كه بعضى مباحث اعتقادى ـ و البته با اهميت ـ در اين عرضه مورد اشاره قرار نگرفته است؛ همچنان كه در عرضه هاى پيشين نيز برخى مسائل ذكر نشده است. از جمله اين مباحث اين موارد هستند:
1. عدل: يكى از صفات جمال الهى، صفت عدل است كه مشهور شيعيان آن را اصلى از اصول دين و در كنار توحيد ذكر مى كنند. اگرچه از جهت علمى، عدل نيز يكى از صفات الهى است و در بحث معرفة اللّه جاى مى گيرد ولى به جهت برداشتهاى نادرست فرقه هاى اسلامى، خصوصا اشاعره، اين صفت به گونه خاص مورد بحث قرار مى گيرد و تمايز شيعيان با اشاعره روشن مى شود. ۱ اين بحث كهن و دامنه دار، در عرضه جناب عبدالعظيم حسنى اشاره نشده است.

1.ر.ك: علاّمه محمّدرضا مظفر، عقائد الاماميه، ص ۲۶۱، مبحث عقيدتنا فى العدل.

صفحه از 244