پيشينه عرض دين و حديث - صفحه 218

شايد علت اينكه اين مبحث در كلام حضرت عبدالعظيم نيامده، نهى ائمه از داخل شدن در اين بحث باشد.
6. نكته ديگرى كه در بررسى عرضه جناب عبدالعظيم حسنى و در ساير عرضه هايى كه مورد اشاره قرار گرفت رخ مى نماياند، عدم وجود تحيت (يعنى گفتن و نوشتن «عليه السلام» و يا «صلّى اللّه عليه و آله» پس از ذكر اسامى معصومين) در اين متن است. تنها در قسمت اول و آخر متن تحيت وجود دارد و اين حاكى از فرهنگ خاص موجود در آن زمان است.

مُهر تأييد بر عقايد عبدالعظيم

در تعريف حديث آورده اند: «سخن معصوم عليه السلام و يا حكايت سخن، فعل و تقرير معصوم عليه السلام را حديث مى نامند». ۱
با توجه به تقرير و تأييد قاطع و محكم حضرت امام هادى عليه السلام از سخن جناب عبدالعظيم حسنى، اين نمونه از مصاديق بارز حديث است و حجت تلقى مى شود. امام هادى عليه السلام پس از شنيدن سخنان عبدالعظيم حسنى مى فرمايد: «اى ابوالقاسم! به خدا سوگند سخنان تو همان دين الهى است كه خداوند براى بندگانش مى پسندد. پس بر اين عقايد ثابت قدم باش! خداوند تو را بر اين اعتقاد و عقيده در دنيا و آخرت ثابت بدارد!».

عرضه حديث

مشخص شد كه «عرضه دين» به مثابه معيارى براى شناخت حقيقت باور انسانى است. نوع ديگرى از عرضه هست كه با نوع پيشين نيز ارتباط و همبستگى دارد و آن «عرضه حديث بر معصومين عليهم السلام» است كه از زمان امام على عليه السلام آغاز شده و تا آغاز

1.ر.ك: شيخ بهايى، الوجيزه، ص ۴.

صفحه از 244