متفردات منابع متاخر در باره عاشورا

پرسش :

اگر مطلبی در باره عاشورا در منابع متاخر آمده و در کتاب های کهن نیست، شاید نویسندگان آنها کتاب های معتبری داشته اند اما به ما نرسیده. چرا مطالب از متفردات منابع متاخر استفاده نشود؟



پاسخ :

اوّلاً ، هیچ یك از نویسندگان كتاب های ضعیف مشهور ، ادّعا نكرده اند كه به نسخه ای معتبر دسترس داشته اند كه دیگران از آن بی بهره بوده اند و معمولاً گزارش های آنان ، مستند نیست ، وگاه گزارش های خود را مستند به كتاب هایی نظیرِ خود كرده اند (كه بعضا همین استنادها هم نادرست است) .[۱]

ثانیا ، این گونه كتاب ها، در پاره ای از موارد ، گزارش های خود را به منابع معتبر ، مستند می كنند ؛ امّا با مراجعه به منابع یاد شده ، مشخّص می شود كه استناد آنها اشتباه است .[۲]


[۱]مانند ماجراى ترك صحنه كربلا توسّط برخى ياران امام عليه السلام در شب عاشورا كه الدمعة الساكبة (ج ۴ ص ۲۷۱) از كتاب نور العين نقل مى كند ؛ ولى در اين كتاب ، يافت نشد و يا به احتضار افتادن امام عليه السلام هنگام ميدان رفتن على اكبر كه معالى السبطين (ج ۱ ص ۲۵۴) از شيخ جعفر شوشترى نقل مى كند كه در كتاب هاى وى ، يافت نشد و يا سه شعبه بودن تيرى كه به على اصغر اصابت كرد كه تذكرة الشهداء (ص ۲۱۸) از مقتل منسوب به ابو مخنف نقل مى كند و در آن پيدا نشد .

[۲]مانند ماجراى هلال بن نافِع در شب عاشورا ، كه كتاب الدمعة الساكبة (ج ۴ ص ۲۷۲) به شيخ مفيد رحمه الله نسبت مى دهد ؛ ولى در هيچ يك از كتاب هاى مفيد و غير او از قدما ، چنين مطلبى نيامده است .



بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت