مطالعه کتاب خرید کتاب دانلود کتاب
عنوان کتاب : قصص الانبیاء
محل نشر : قم
ناشر : مکتبة العلامة المجلسی
تاریخ انتشار : 1388 ش
زبان : عربی
منبع: افق حوزه
جستجو در Lib.ir

قصص الانبیاء

زندگی پیامبران براساس نقلهای معتبر

بیش از ۴۶۰ عنوان کتاب به عربی و فارسی به صورت مستقل در موضوع قصص انبیا نوشته شده است.

علت توجه نویسندگان به این امر افزون بر رغبت مردم، سفارش بزرگان دین است  که فرموده اند: در احوال گذشتگان تدبر کنید... .

معتبرترین منبع در نقل قصص انبیا، قرآن کریم است؛ خداوند متعال به اغراضی به تاریخ و قصه انبیای گذشته اشاره کرده و ۲۷ تن از پیامبران را به نام ذکر کرده است. اثبات رسالت حضرت رسول الله صلی الله علیه وآله؛ بیان وحدت دعوت انبیا؛ دعوت مردم به صبر و اینکه پیامبران و مؤمنین گذشته نیز متحمل آزارها و اذیتها شده اند؛ تثبیت قلب رسول الله صلی الله عیه وآله؛ بیان نعمت های خداوند بر انبیا و اوصیا و مخلصین راه حق و ... را می توان از اهداف قرآن ذکر کرد.

علاقه و رغبت مردم به دانستن جزئیات زندگانی پیامبران باعث شد تا برخی از قصه گویان سخن پردازی کنند؛ به ویژه اینکه برخی از این قصه ها در تورات هم نقل شده بودند و علمای یهود فرصت را مناسب دیده اصل داستان را از قرآن گرفته و شاخ و برگ را از پیش خود افزودند. اصطلاح اسرائیلیات ثمره تلاش آنهاست.

آنان برای صحیح جلوه دادن سخنان خود آن را به جای تورات تحریف شده، به پیامبر و دیگر بزرگان دین نسبت می دادند.

برخی از علما بر آن شدند تا این پیرایه ها را از داستان انبیا بزدایند و روایاتی صحیح و موافق اهداف قرآن از زندگی پیامبران عرضه کنند.

یکی از این بزرگان قطب الدین راوندی (م ۵۷۳ ق) است که در مقدمه کتابش می گوید: کتبی که در این موضوع نگاشته شده اند آکنده از سخنان غث و سمین و روایات بی ارزش و با ارزش است به یاری خدا کوشیدم خالص ترین آن را برگیرم.

علی رغم تلاش راوندی برخی روایات اسرائیلی باز هم در کتاب او پیدا می شود. او کتابش را در بیست باب تدوین کرده است؛ کتاب او روایی است و اول هر فصل طرق روایت مؤلف تا معصوم علیه السلام گفته شده است؛

از مصادر مهم کتاب می توان کتاب النبوه شیخ صدوق و إعلام الوری از طبرسی را نام برد. از دیگر مصادر آن می توان تفسیر قمّی، کمال الدین صدوق، صحیح بخاری و مسلم برشمرد.

مهم ترین ویژگی این کتاب نقل بسیار از کتاب النبوه شیخ صدوق است؛ مؤسسه ضحی (حسین درگاهی) بر اساس این کتاب و مجمع البیان، النبوه را بازسازی و چاپ کرده اند.

چاپهای قصص

۱. تحقيق غلامرضا عرفانيان يزدى، موسسۀ مفید، ۱۴۰۹ق / ۱۹۸۹م، بیروت؛ این چاپ بارها افست شده از  جمله در انتشارات آستان قدس رضوی علیه السلام.

۲. تحقیق عبدالحلیم عوض الحلّی، مکتبه علامه مجلسی، ۱۳۸۸ش / ۱۴۳۲ق، قم.

این چاپ در دو جلد عرضه شده است؛ دو مقاله در ابتدای آن (۱۷۰ صفحه) از ویژگی های این چاپ است. مقدمه اول شامل سخنان محقق کتاب و مقاله ای از آقای سید حسن موسوی بروجردی است. آقای موسوی در مقاله اش به معرفی النبوه و مصادر آن و ارتباط این کتاب و شیخ صدوق با راوندی و قصص الانبیا پرداخته و روایاتی را که از النبوه در قصص الانبیاست - چه آنجا که راوندی تصریح کرده و چه آنجاها که روایات النبوه را فقط از طریق سند می توان شناخت - مشخص کرده است. این کار می تواند به کمک کسانی بیاید که می خواهند النبوه را از طریق کتاب قصص الانبیا بازسازی کنند.

در ادامه عبدالحلیم عوض الحلی به معرفی قطب الدین راوندی و قصص الانبیا و نسخه های خطی آن پرداخته است.

منابع:

مجله نشر دانش مقاله «نسخه ای ناقص از کتاب النبوۀ صدوق» از حسن انصاری؛ مجله تراثنا مقاله «بین الصدوق والقطب الراوندی دراسة فی کابیهما النبوة و قصص الأنبیاء» از سید حسن موسوی بروجردی؛ مقدمه عبدالحلیم عوض الحلی بر تصحیح قصص الانبیا.

تهیه و تنظیم: عباسعلی مردی