پیش فرض ها و روش بحث در بحث از اهداف قیام امام حسین(ع)

پرسش :

پیش از بررسی اهداف سیدالشهدا(ع) چه اموری باید مدّ نظر باشد؟



پاسخ :

پیش از طرح دیدگاه ها در بارۀ اهداف امام حسین(ع) باید نخست، پیش فرض ها و روش بحث را مشخّص کرد؛ چرا که بسیاری از اقوال و دیدگاه های ارائه شده، قابل جمع هستند و منشأ اختلافات، به عدم شفّافیت پیش فرض ها و روش بحث، بر می گردد.

بی تردید، حادثۀ عاشورا و حرکت امام حسین(ع) را نمی توان خارج از اعتقادات و باورهای مسلّم شیعه ـ که برگرفته از قرآن و سنّت و تاریخ است ـ و نیز مسلّمات عقلی و عُقلایی، تحلیل کرد. این باورهای مذهبی و مسلّمات عقلی و عقلایی، پیش فرض های ما را در این مسئله، تشکیل می دهند که فهرستوار به مهم ترین آنها، اشاره می گردد:

الف. اهداف کلّیِ امامت و خلافت الهی

شیعیان، در بحث اثبات امامت، علاوه بر احادیث مسلّمِ نقل شده از پیامبر خدا(ص)، برای ضرورت امامت، به اموری استناد می کنند که آنها را شئون امامت می دانند؛ اموری چون:

یک. تبیین و تشریح قرآن و سنّت پیامبر خدا(ص) ؛

دو. تلاش برای نگهداری دین از نابودی و انحراف؛

سه. تلاش برای تحقّق دین؛

چهار. الگو بودن.

هر حادثه ای در زندگی آنان، باید با نگاه به این اهداف عالی، تفسیر شود و حادثۀ عاشورا نیز از این امر، مستثنا نیست.

ب. علم ائمّه(ع) به غیب

یکی از باورهای قطعی و ضروری نزد شیعیان، آگاهی امامان(ع) از غیب است. گرچه در اندازه و چگونگی آن، اختلاف نظرهای اندکی وجود دارد، ولی در اصل آن، هیچ تردیدی نیست. البته شیعیان، این آگاهی از غیب را به اذن خدا و در طول علم الهی و در رتبۀ انسان، جای می دهند. مستند این باور، روایت های فراوانی است که در مصادر حدیثی نقل شده است.

ج. مانع نبودن علم غیب از انجام دادن تکالیف ظاهری

پیشوایان دینی، در امور اجتماعی و روابط بین انسان ها، راه های متعارفِ دانش و آگاهی را مبنا قرار می دادند و از آگاهی های غیبی خویش، استفاده نمی کردند. آنان فقط گاهی برای اظهار معجزه یا کرامت، چنین می کردند و این، روش معمول و متعارف آنان نبود.

د. آگاهی امام حسین(ع) از شهادت خویش

امام حسین(ع) پیش از سفر به سمت مکّه و کربلا، از شهادت خویش اطّلاع داشت. در این متون، پیامبر خدا(ص)، امام علی، فاطمه، امام حسن و خود امام حسین(ع)، در مقاطع مختلف، از این امر یاد کرده اند. البته در بیشتر این متون، زمان دقیق شهادت، مشخّص نشده است.[۱]


[۱]. ر.ک: همان، ج ۳، ص ۳۲۳ ـ ۳۲۹.



بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت