دیدگاه ها در بارۀ اهداف امام حسین(ع)

پرسش :

در بارۀ اهداف امام حسین(ع) چه دیدگاه هایی مطرح شده است؟



پاسخ :

دیدگاه ها و اقوالی که در زمینۀ اهداف امام حسین(ع) ارائه شده، عبارت اند از:

الف. امتناع از بیعت و تشکیل حکومت برای احیای اسلام؛

ب. استقبال از شهادت؛

ج. حفظ جان؛

د. در ابتدا تشکیل حکومت و سپس شهادت (بعد از کشته شدن مُسلم)؛

هـ. قصد شهادت با دعوت مردم به مقابله با حکومت یزید برای تغییر وضع موجود؛

و. تشکیل حکومت، با علمِ به شهادت؛

ز. ظاهر امر، تشکیل حکومت و باطن امر، استقبال از شهادت.

می توان گفت: این چند دیدگاه، در حقیقتْ به چهار نظریه بر می گردد:

یک. نظریۀ شهادت طلبی؛

دو. نظریۀ تشکیل حکومت؛

سه. نظریۀ حفظ جان؛

چهار. نظریۀ جمع بین دو نظریۀ اوّل و دوم، یعنی شهادت طلبی و تشکیل حکومت (قولِ چهارم، پنجم، ششم و هفتم).

مفاد سه دیدگاه اوّل، روشن است؛ امّا دیدگاه چهارم به بعد، با توجّه به مبانی کلامیِ شیعه در اعتقاد به آگاهی امام(ع) از شهادت خویش، از یک سو، و سخنان ایشان و شواهد تاریخی در کوشش برای براندازی حکومت یزید و تشکیل حکومت اسلامی، از سوی دیگر، شکل گرفته است و صاحبان این دیدگاه ها، خواسته اند میان این دو حقیقت، جمع کنند. این جمع ها در چهار شکل، خود را نشان داده است:

۱. مرحله ای کردن قصد: ابتدا، قصد تشکیل حکومت و در ادامه، قصد شهادت (رأی استاد مطهّری)؛

۲. قصد مستقیم و غیر مستقیم (رأی علّامه عسکری)؛

۳. تشکیل حکومت با علمِ به شهادت (رأی آیة الله استادی)؛

۴. جنبۀ ظاهری و باطنی (رأی آیة الله فاضل و اشراقی).[۱]


[۱]. ر.ک: همان، ص ۳۳۰ ـ ۳۳۲.



بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت