دفاع از هشام بن حکم
(پژوهشي در باره احاديثي که هشام بر اساس آنها متهم به تجسيم و تشبيه شده است)
يحيي عبدالحسين دوخي
چکيده
هشام بن حکم – که از اصحاب امام صادق عليه السلام و پايهگذاران علم کلام به شمار ميرود- ، به خاطر رواياتي که به وي منسوب است، از سوي برخي به تجسيم و تشبيه خداوند تعالي به مخلوقات متهم شده است.
در اين پژوهش، هشام بن حکم از منظر تاريخي معرفي خواهد شد و پس از بيان ديدگاه رجاليان در باره وي، با بررسي سندي و دلالي روايات ياد شده، و نيز دلايل و قراين ديگر، همچون مدايح امامان معصوم(، به اثبات نادرستي اين اتهام پرداخته ميشود.
کليدواژهها: هشام بن حکم، ناصر القفاري، تجسيم، بررسي روايات.
درآمد
دکتر القفاري ۱ در کتاب اصول مذهب الشيعة، بر اساس آنچه از ابن تيميه نقل کرده، هشام بن حکم را به تجسيم متهم ميسازد. او مينويسد:
شيخ الاسلام ابن تيميمه، نخستين شيعهاي که گناه بزرگ اين دروغ را به دوش کشيده، معرفي کرده است. او گفته است: «در اسلام، اولين کسي که گفته خدا جسم است، هشام بن حکم است». ۲
سپس سخن او را با نقل سخن ديگري دنبال کرده، ميگويد:
1.. دكتر ناصر القفاري، نويسنده و استاد عقايد در دانشگاه ام القراي عربستان سعودي.
2.. اصول مذهب الشيعة، ج۲، ص۶۴۰.