191
چکيده پايان نامه هاي حديثي جلد اول

81 . فلاح و فوز در قرآن و حديث، على اكبر شايسته نژاد، كارشناسى ارشد علوم قرآن و حديث، دانشكده علوم انسانى دانشگاه تربيت مدرّس، استاد راهنما: دكتر احمد بهشتى، استاد مشاور: ... ، 1372، 244 ص .

نگارنده در اين پايان نامه، نخست به بررسى مفاهيم لغوى هر يك از واژه هاى «فلاح» و «فوز» پرداخته و مقايسه اى ميان آن دو به عمل آورده است. سپس به طور مشروح، در باب عوامل و موجبات رستگارى مطالبى آورده و از امتيازات فائزان و موجبات و نتايج رستگارى سخن گفته است.
مقايسه ميان فلاح و فوز و وجوه تشابه و امتياز آنها، در باب از نكات ديگر بررسى شده در اين پايان نامه است. در پايان نيز نگارنده، بحث مختصرى در باب عوامل سعادت آفرين انسان در كشمكش با دنياى فن آورى و لزوم بهره گيرى از قرآن و ائمه عليهم السلامبراى رَستن از هر نوع قيد و بند اسارت و ورود به زندگى انسانى نموده است و ضرورت انطباق صورت انسانى با سيرت، و ظاهر با باطن را يادآور شده است.
در اين مجموعه، براى بررسى موضوع، نخست، آيات و روايات مربوط پژوهش شده و سپس، نكات تفسيرى آنها مطرح شده و علاوه بر استفاده از معاجم، بحث هاى مرتبط به موضوع نيز آمده است.
اين پايان نامه، در چهار فصل، متشكّل از بخش هاى مختلف، تنظيم شده است. فصل اوّل به فلسفه اخلاق و تفسير موضوعى آيات مربوط به اين موضوع مى پردازد و ضمن ترتيب دادن آيات همگون، شيوه محوريابى در آيات و دستيابى به عناوين نو را نيز يادآور مى شود.
نويسنده، در ضمن و به تناسب بحث، تفسير موضوعى، تاريخچه پيدايش و روش هاى آن را بر چهار پايه خدامحورى، تسلسل طبيعى، موضوعْ مدارى و توحيدگرايى عنوان كرده و مشكلات اين نحوه تفسير را بررسيده است. وى در ادامه اين فصل، به بررسى مفهوم «فوز» و «فلاح» در لغت عرب و قرآن كريم و شعر و ضرب المثل پرداخته و استعمال «فلاح» و «فوز» را در آيات قرآن، مقايسه كرده است.
فصل دوم، از دو بخش تشكيل يافته است. بخش اوّل به عوامل و موجبات رستگارى مى پردازد. اين عوامل عبارت اند از: تكامل اعتقادى در توحيد و نبوت و معاد كه با ضعف در هر كدام از اينها، رسيدن به رستگارى بى نتيجه مى ماند و نتيجه آن، معكوس خواهد بود.
بخش دوم، نماى كاربرد «فلاح» در قرآن است. اين نما، جدول بندى شده و به صورت موضوعى، در دو موضوع اصلى و فرعى، با يادآورى نام سوره و شماره آيه، عرضه شده است.
فصل سوم پايان نامه نيز در دو بخش تأليف شده است. بخش اوّل، تبيين «فوز» و مقايسه دو واژه «فوز» و «فلاح» و كاربرد اين دو در قرآن است. فوز از ديدگاه مادّيگرايان و مال پرستان، فوز در سايه تلاش، كار و كوشش، اثر گريز از دنيا در رسيدن به فلاح و فوز، امتيازات فائزان و موجبات فوز، عناوين اين بخش اند. بخش دوم نيز به نماى كاربردى آيات فوز در قرآن، به همراه نماى موضوعى مطالب اين قسمت مى پردازد.
نويسنده، در فصل چهارم، به طور مختصر رابطه فلاح و فوز را بررسى كرده و مباحث خود را با جمع بندى كوتاهى پايان داده است.


چکيده پايان نامه هاي حديثي جلد اول
190

80 . فقر و غنا در قرآن و حديث، محمّدكاظم شاكر، كارشناسى ارشد الهيات و معارف اسلامى، دانشكده الهيات و معارف اسلامى دانشگاه تهران، استاد راهنما: دكتر سيّد جعفر سامى الدبونى، استاد مشاور: ... ، 1370 ، 251 ص.

آنچه نگارنده در اين پژوهش بدان پرداخته، بررسى و معرّفى چهره ترسيم شده از فقر و غنا در قرآن و حديث است كه چشم انداز كلّى اسلام درباره اين موضوع و مسائل ديگر مربوط به آن، تنظيم گرديده است. ابتدا درباره روش استنباط از قرآن و حديث در پديده هاى اجتماعى (نظير فقر و غنا) بحث شده و سپس، تك تكِ آياتى كه در آنها لفظ فقر و غنا يا فقير و غنى و يا كلمات مرادف آنها آمده، مطرح شده و درباره هر يك، توضيح لازم داده شده است و در پايان، اصول و نتايج كلّى اى كه از اين آيات استنباط مى شود، بيان شده است. نتيجه كلّى بحث اين است كه فقر، فقط يك مسئله فردى نيست؛ بلكه يك بلاى اجتماعى است كه با ارائه طرح ها و تبيين جهت گيرى اقتصاد اسلامى در راستاى حفظ منافع محرومان و گسترش مشاركت عمومى آنان و مبارزه با زراندوزان، بزرگ ترين هديه و بشارت آزادى انسان از اسارت فقر و تهى دستى به شمار مى رود.
مطالب اين پايان نامه، در يك مقدّمه و سه فصل آورده شده است.
نگارنده، در مقدّمه، اهمّيت مال و ثروت و درجه اعتبار آن را از نظر اسلام و اقتصاد اسلامى بررسى نموده و با بهره گيرى از آيات قرآن كريم، شيوه مواجهه اسلام با ثروت را بيان كرده و در ذيل آيات، به سخن معصومان عليهم السلام نيز تمسّك جسته و در ادامه، به ريشه يابى علّت فقر تهى دستان پرداخته است.
فصل اوّل اين جستار، درباره اصول و كلّيات روش استنباط قرآن و حديث درباره پديده هاى اجتماعى، بويژه فقر و غناست. نويسنده، معتقد است در نظام توحيدى، عدل و قسط و توازن ، چنان نمايان است
كه گويى خداوند، همه عالم و آدم و تكوين و تشريع و دنيا و آخرت و آسمان و زمين را تنها با خميرْمايه عدل و قسط و ميزان، سرشته است.
فصل دوم پايان نامه، درباره فقر و غنا در قرآن كريم است. نويسنده بر آن است كه نحوه مطرح شدن فقر و غنا در آيات قرآن كريم و موضع قرآن در اين باره را بررسى كند. وى قبل از ورود به اين بحث، ابتدا معناى لغوى «فقر» را از كتب لغت آورده و سپس، موارد استعمال آن را در آيات قرآن، متذكّر شده و در ادامه نيز درباره ريشه لغوى غنا و كاربرد آن در آيات، بحث نموده و وجه تمايز فقر و غناى ممدوح از غير ممدوح را توضيح داده است. وى مى كوشد تبيين كند كه صِرف جمع شدن مال در جايى، دليل مدح و ذمّ آن شمرده نمى شود و تكاثر در اموال، هنگامى مذموم است كه از چارچوب قوانين الهى بيرون باشد.
پپ فصل سوم پايان نامه، درباره فقر و غنا در روايات است. در اين بخش، تعدادى از روايات منقول در كتب حديث شيعه و سنّى درباره فقر و غنا و فقير و غنى، همراه با اندكى بحث و نظر درباره آنها، آمده است. نويسنده، اين احاديث را به دو دسته تقسيم مى كند: دسته اى كه فقر را مذموم شمرده و آثار سوء فقر را بيان كرده اند ؛ و دسته اى كه فقر را خزانه اى از خزاين الهى و رحمتى از جانب پروردگار مى دانند و آن را عامل سعادت شمرده اند. پس از آن، نظر علما و فقها را در باب جمع بندى اين رواياتْ عنوان كرده و تعارض آنها را به اين شيوه، برطرف ساخته است.

  • نام منبع :
    چکيده پايان نامه هاي حديثي جلد اول
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 255985
صفحه از 246
پرینت  ارسال به