محل دفن حضرت فاطمه(س)

پرسش :

محل دفن حضرت فاطمه(س) کجاست؟



پاسخ :

در منابع كهن، از سه محل دفن براى حضرت ياد شده است: خانه خويش، روضة النبى و بقيع. قول مشهورترِ حديثى و تاريخى، آن است كه حضرت در خانه خود، در جوار خانه پيامبر(ص) دفن شده است. در منابع كهن، اين قول شهرت فراوانى دارد و عالمان شيعه و سنى آن را گزارش كرده اند.

ثقة الاسلام كلينى[۱] شيخ صدوق[۲] و شيخ مفيد[۳] اين روايات را با سند معتبر و حتى صحيح نقل كرده و آن را پذيرفته اند. شيخ صدوق[۴] و سيّد بن طاووس[۵] نيز به صراحت اين قول را صحيح شمرده اند.

قرينه هاى ديگرى نيز مؤيد اين نظريه هستند: سخن امير المؤمنين(ع) پس از دفن حضرت فاطمه(ع) با عبارت «ابنتك النازلة فى جوارك» مى تواند به اين قرب و نزديكى اشاره داشته باشد.[۶]

وصيت حضرت فاطمه(ع) به پنهان بودن مراسم كفن و دفن نيز اقتضا مى كرد كه اين مراسم در مكانى خصوصى و به دور از چشم اغيار انجام شود. روشن است كه مدفن پيامبر(ص) يا بقيع، مكانى عمومى بودند كه امكان پنهان سازى مراسم در آنها نبود.

از قرينه هاى ديگر، وصيت امام حسن(ع) به امام حسين(ع) در لحظه هاى قبل از شهادت است كه فرمود:

اذا انا متّ فهَّيئنى ثم وجّهنى الى رسول اللّه (ص) لاحدث به عهدا ثمّ اصرفنى الى امّى(ع) ثمّ ردّنى فادفنّى بالبقيع.[۷]

وقتى من از دنيا رفتم، مرا تجهيز كن، سپس به سوى رسول خدا(ص) روانه ساز، تا با او عهدى كنم، آن گاه مرا به سمت مادرم(ع) ببر، سپس مرا بازگردان و در بقيع دفنم كن.

اين سخن نشان مى دهد كه مدفن حضرت فاطمه(ع) در بقيع نيست و مى تواند اشاره به خانه حضرت فاطمه(ع) باشد.

گزارش هايى درباره دفن حضرت زهرا(ع) در روضة النبى(ص) (ناحيه اى از مسجد النبى ميان منبر و خانه پيامبر(ص)) يا در بقيع هم وجود دارد كه اعتبار لازم را ندارند و نمى توانند مدعاى خود را در مقابل روايات معتبرى كه دال بر دفن حضرت در خانه خود هستند به اثبات رسانند.[۸]

 

[۱] . الكافى : ج ۱ ص ۴۶۱ ح ۹ به نقل از امام رضا عليه السلام .

[۲] . كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۱ ص ۲۹۲ و ج ۲ ص ۵۷۲ ، معانى الأخبار : ص ۲۶۸ .

[۳] . الأمالى ، صدوق : ص ۲۸۱ .

[۴] . ر . ك : كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۲ ص ۵۷۲ .

[۵] . ر . ك : الإقبال : ج ۳ ص ۱۶۳ .

[۶] . ر . ك : نهج البلاغه : خطبه ۲۰۲ .

[۷] . الكافى : ج ۱ ص ۳۰۰ ح ۱ .

[۸] . ر . ك: دانش نامه فاطمى : ج ۱ ص ۳۶۵ ـ ۳۷۳ .



بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت