یونس بن عبدالرحمان و امام رضا(ع)

سه بار فرمود: بهشت را برای او تضمین می کنم. این سخن را امام برای احدی با این همه تأکید نفرموده بود. با این حال حتی در میان شیعیان برخی بودند که با وی دشمنی می کردند. امام رضا(ع) به اندازه ای به یونس بن عبدالرحمان اطمینان داشت که نمایندگان خود را برای پرسش های علمی به ایشان ارجاع می داد. یونس کتاب های متعددی نگاشت. «کتاب عمل الیوم و اللیله» یکی از کتابهای او بود که مجموعه ای از ادعیه و اعمال را دربر داشت. این کتاب در بیشتر خانه های شیعیان وجود داشت. امام حسن عسکری(ع) ـ سالها پس از وفات یونس ـ این کتاب را ملاحظه کرد. از اول تا آخر آن را ورق زد و دید. کتاب را اثری شایسته دانست و برای یونس این گونه دعا کرد: خداوندا! در برابر یکایک حروف این کتاب، در روز قیامت به یونس نورانیتی ویژه عنایت فرما.

او نه تنها در میدان علم پیشتاز بود که در میدان عمل نیز بسیار ممتاز بود. او که اهل عراق بود، ۵۴ مرتبه ـ در ۵۴ سال ـ به سفر حج و عمره رفته بود. امام رضا(ع) نیز یک بار از خراسان برای وی هدیه ای فرستاد و به وی فرمان داد که یک حج نیز به نیابت امام انجام دهد. او مطیع کامل ولایت بود. هم در برابر غالیان شیعه ایستادگی کرد و هم در برابر منحرفان واقفیّه. سران واقفیّه که منکر امامت حضرت رضا بودند، مبلغ بسیار قابل توجهی را برای وی ارسال کردند تا او نیز به واقفیه بپیوندد و منکر امامت امام هشتم(ع) شود. او این رشوه دهی را رسانه ای، و ضربه ای سخت به گسترش واقفیه وارد کرد. علم وافر، تقوا و اطاعت کامل وی از امامت سبب شده بود که در بین یاران امام رضا(ع) چونان خورشید بدرخشد و به عنوان فقیه ترین و دانشی ترین شاگرد امام، همواره نامبردار شود و از سوی آن حضرت به سلمان فارسی زمان معروف شود.

جعفر بن عیسی از شاگردان امام رضاست. او می گوید: همراه با یونس در منزل امام بودیم. خبر دادند که گروهی از شیعیان بصره اجازه ملاقات می خواهند. امام به یونس فرمود: در اتاق، پشت پرده بنشین و از جای خود حرکت نکن تا به تو اطلاع دهم.

بصریان آمدند و از یونس بن عبدالرحمن بسیار بدگویی کردند. امام هم سرشان را پایین  انداخته بودند و چیزی نمی گفتند. آنها هرچه خواستند علیه یونس گفتند و رفتند. آنگاه امام به یونس فرمود: از اتاق بیرون بیا. اشکهای یونس تمام صورتش را خیس کرده بود. در حالی که گریه می کرد به امام گفت: قربانت گردم، من از مذهب شما اهل بیت دفاع می کنم، ولی شیعیان شما با من چنین رفتار می کنند.

امام رضا(ع) فرمود: ای یونس! وقتی که امام تو از تو رضایت دارد، از این گونه سخنان دلگیر نباش. ای یونس! متناسب با فهم  و شعور مردم با آنان سخن بگو و از بازگویی مطالبی که درخور فهم و استعداد آنها نیست خودداری کن.

یونس بن عبد الرحمان که عمرش را در شاگردی امام کاظم(ع) و امام رضا(ع) و نشر معارف اهل بیت(ع) سپری کرده بود، سرانجام در سال ۲۰۸ ق وفات یافت.[۱]