مکان های منتسب به امام مهدی(ع)

در ادبیات شیعه، برخی از مکان ها مانند: مسجد سهله، مسجد جمکران، مقامی در مسجد کوفه، مکانی در وادی السلام و... به امام مهدی(ع) منسوب اند و شیعیان برای آنها احترامی ویژه قائل اند. از آن جا که مسجد سهله و جمکران، از شهرت بیشتری برخوردارند و مستنداتی برای آنها ذکر شده، به این دو می پردازیم:

مسجد سهله : کهن ترین مکان منسوب به امام مهدی(ع) است که در اطراف کوفه و در دو کیلومتری شمال غربی مسجد کوفه واقع شده و در احادیث، ویژگی ها و امتیازات فراوانی برای آن نقل شده است. از جمله، اقامتگاه پیامبران و صالحان مانند: حضرت ابراهیم، خضر و حضرت ادریس بوده و محلّ نزول فرشتگان و آرامگاه صالحان و پیامبران است و حشر و نشر همگان به سوی آن مسجد بوده و آفرینش پیامبران از تربت آن جاست و....

در احادیث فراوانی، مسجد سهله، به عنوان اقامتگاه شخصی امام مهدی(ع) و نیز جانشینان ایشان معرّفی شده است. امام صادق(ع) در حدیثی می فرماید:

آن جا اقامتگاه مهدی است هنگامی که همراه خانواده اش در آن اقامت می کند.[۱]

مسجد جمکران : در برخی از منابع تاریخی و حدیثی چنین آمده که در سال ۳۹۳ ق، شخصی به نام حسن بن مسلم جمکرانی از جانب امام مهدی(ع) به ساختن این مسجد و نیز تشویق و ترغیب مردم برای رفت و آمد به آن مأمور می شود.

هر چند بر اساس منابعِ یاد شده، نمی توان از نظر تاریخی و حدیثی، داستان حسن جمکرانی را تأیید کرد، باید به این نکته توجّه داشت که: خواندن نماز تحیت و نیز خواندن نماز امام زمان در این مکان به عنوان یک مسجد، مطلوب است، چنان که برخی از بزرگان شیعه نیز بر همین بُعد تأکید داشته اند.

آیة الله سید موسی شبیری زنجانی، از مراجع تقلید کنونی، درباره مسجد جمکران، چنین بیان داشته اند:

اگر کسی در مسئله تاریخ مسجد ایجاد شبهه کند، قضایای مستقیم و متواتر یقینی ای را که خیلی از افراد با رفتن به آن جا و توسّل پیدا کردن، مشکلات مهمّشان حل شده، نمی تواند انکار کند.

این مسجد، مکانی است که اولیا و مقدّسین و رجال معنوی، سالیان دراز در آن جا توسّل به شخص اوّل فعلی عالم داشته اند. بنا بر این، مسجد جمکران قطعاً مورد عنایت خداوند است و طبیعی است که مشکلات در آن جا حل شود. ما می دانیم که خیلی از افراد به حسب ظاهر، مشکلات لاینحل داشتند و آن جا رفتند و مشکلشان حل شده است.

امام خمینی بیماری ای داشتند که احتمال نجات از آن بعید به نظر می رسید و هنوز این خبر بین مردم منتشر نشده بود. پسر دایی ما دکتر ولایی برای رسیدگی، با یکی از وزرا آمد و گفت: «حال ایشان وخیم است». کسی هم نمی دانست که ایشان مریض شده اند. ما با یکی از رفقا گفتیم که «باید برویم مسجد جمکران برای توسّل». رفتیم و الحمد للَّه خطری که احتمال نجات از آن بعید به نظر می آمد، حل شد. به هر حال، ما تجربه ای این چنین درباره مسجد جمکران داریم. اشخاص دیگر هم تجربه های مختلفی دارند.[۲]

بیانات آیة الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید کنونی نیز چنین است:

مسجدی هست که نام امام زمان در آن برده می شود و عبادتی هست که عبودیت خالص است: صد مرتبه «إیاکَ نَعبُدُ وَ إیاکَ نَستَعین». چنین عبادتی چنان جذّابیتی ایجاد کرده که هفته ای صدها هزار نفر و در ایام مخصوص، میلیون ها نفر به این مکان می روند.... منتها مراقب باشید خرافات را با آن نیامیزند. من شنیده ام لابه لای این زوّار، افراد فرصت طلبی می آیند، یکی خود را مأمور امام زمان معرّفی می کند، یکی می گوید: نایب خاصّم. دیگری، بشارت ظهور می دهد و مردم را گول می زنند و سرکیسه می کنند.[۳]،[۴]