حکمت غیبت امام مهدی(ع)

پرسش :

غیبت امام مهدی(ع) چه حکمت هایی دارد؟



پاسخ :

امام جعفر صادق(ع) در حدیثی در پاسخ سؤال از «حکمت غیبت امام مهدی(ع)» آن را راز الهی معرّفی نموده، می فرماید:

حکمت غیبتش، همان حکمت غیبت حجّت های پیشین خدای متعال است. حکمت این کار، جز پس از ظهورش، آشکار نمی شود.... این امر، امری از امور خدا و رازی از رازهای او و امری نهان از نهان های اوست، و چون می دانیم که خدای عزّ و جلّ حکیم است، تصدیق می کنیم که همه کارهایش حکیمانه است، هر چند دلیل آنها برایمان روشن نباشد.[۱]

البتّه در احادیث دیگر، حکمت هایی برای غیبت امام مهدی(ع) شمرده شده است، از جمله:

الف. آزمودن همه حکومت ها

امام صادق(ع) می فرماید:

این امر (قیام) روی نمی دهد، تا آن که هیچ گروهی از مردم نماند، جز آن که بر مردم حکومت کند، برای این که کسی نگوید: اگر ما حاکم می شدیم، عدالت می ورزیدیم! سپس قائم به حق و عدالت، قیام می کند.[۲]

ب. آزمودن و ناب کردن مردم

امام صادق(ع) به نقل از پدرانش می فرماید که علی(ع) فرمود:

هان! به خدا سوگند که من و این دو فرزندم، کشته خواهیم شد و خداوند، مردی از فرزندانم را در آخر الزمان به خونخواهی ما بر خواهد انگیخت و او را از مردم، پنهان می کند تا گم راهان مشخّص شوند و نادان ها بگویند: خدا را با خاندان محمّد، کاری نیست![۳]

امام باقر(ع) نیز در حدیثی می فرماید:

فَرَج ما واقع نمی شود تا آن که غربال شوید، غربال و غربال شوید تا آن که خدای متعال، ناخالصی ها را ببرد و خالص ها را باقی بنهد.[۴]

امام صادق(ع) در حدیثی دیگر می فرماید:

دور است، دور است! به خدا سوگند، آنچه را به آن چشم دوخته اید، نمی شود، تا آن که غربال شوید. به خدا سوگند، آنچه را به آن چشم دوخته اید، نمی شود تا خالص شوید. به خدا سوگند، آنچه را به آن چشم دوخته اید، نمی شود تا از هم متمایز شوید. به خدا سوگند، آنچه را به آن چشم دوخته اید، نمی شود، جز پس از ناامیدی. به خدا سوگند، آنچه را به آن چشم دوخته اید، نمی شود تا آن که بدبخت شود هر که باید بدبخت بشود و خوش بخت شود هر که باید خوش بخت شود.[۵]

ج. بر عهده نداشتن بیعت هیچ کس

امیر مؤمنان(ع) می فرماید:

قائم ما، هنگامی که قیام می کند، بیعت هیچ کس را به گردن ندارد و این به خاطر آن است که ولادتش پنهان و وجودش غایب می ماند.[۶]

د. بیم داشتن از کشته شدن

امام صادق(ع) در حدیثی می فرماید:

قائم، قبل از قیامش، غیبتی دارد که در آن دوره، بیمناک از کشته شدن است.[۷]

امام صادق(ع) در حدیثی دیگر می فرماید:

پیامبر خدا(ص) فرمود: «جوان، ناگزیر غیبتی دارد». به ایشان گفته شد: چرا، ای پیامبر خدا؟ فرمود: «از کشته شدن، بیم دارد».[۸]

هـ. جارى شدن سنّت هاى پیامبران درباره او

امام صادق(ع) می فرماید:

قائم ما، غیبتى دور و دراز دارد... زیرا خداوند اراده کرده است که سنّت هاى مربوط به غایب شدن پیامبران، درباره قائم، بى استثنا جارى شود و... گزیرى نیست جز این که تمام دوره غیبت آنان، جارى شود. خداوند متعال مى فرماید:﴿ شما همه حالت ها را پشت سر مى گذارید﴾؛[۹]یعنى سنّت هاى پیشینیان، درباره شما جارى خواهد شد.[۱۰]

و. بیرون آمدن ودیعه هاى خدا

امام صادق(ع) می فرماید:

قائم... ظهور نمى کند تا ودیعه هاى خداوند عزّ و جلّ [از صلب پدرانشان] بیرون آیند (متولّد شوند). پس چون قیام کند، بر دشمنان خدا چیره مى شود و آنها را مى کشد.[۱۱]

با توجّه به این چند حکمت، به نظر می رسد که اصلى ترین حکمت غیبت امام مهدى(ع)، فراهم نبودن زمینه سیاسى و اجتماعى براى جهانى شدن اسلام است و این نیز در زمان ظهور، قابل درک است.[۱۲]


[۱]. علل الشرائع: ص ۲۴۵ ح ۸.

[۲]. الغیبة، نعمانى: ص ۲۷۴ ح ۵۳.

[۳]. الغیبة، نعمانى: ص ۱۴۰ ح ۱.

[۴]. الغیبة، طوسى: ص ۳۳۹ ح ۲۸۷.

[۵]. الکافى: ج ۱ ص ۳۷۰ ح ۶.

[۶]. کمال الدین: ص ۳۰۳ ح ۱۴.

[۷]. الکافى: ج ۱ ص ۳۴۰ ح ۱۸.

[۸]. علل الشرائع: ص ۲۴۳ ح ۱.

[۹]. انشقاق: آیه ۱۹.

[۱۰]. کمال الدین: ص ۴۸۰ ح ۶.

[۱۱]. کمال الدین: ص ۶۴۱.

[۱۲]. ر.ک: دانش نامه امام مهدی(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ: ج ۳ ص ۱۴۷ ـ ۱۷۳.



بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت