111
ماه در آب

توضيح : با توجه به اينكه روايات زيادى از پيشوايان دينى درباره خوش گمانى به مردم نقل شده است ، اين مَثَلها و حديثها مبهم به نظر مى آيد . به نظر مى رسد بدگمانى در اين موارد براى تشويق به احتياط و سنجيده عمل كردن است؛ به اين معنا كه انسان بايد در حالت عادى به همه مردم خوش گمان باشد و كسى را متّهم به بد كارى نكند؛ اما اين خوش گمانى دليل بر اين نيست كه جانب احتياط و دورانديشى را از دست بدهد و خود را گرفتار مشكل كند . پس در داد و ستدها با ديگران و در حفظ اموال خود بايد همواره با احتياط كامل رفتار كرد .

204 . چو دانى و پرسى سؤالت خطاست . ۱

۰.نظير سخن امام على عليه السلام :سَل تَفَقُّهاً ولا تَسأَل تَعَنُّتاً؛ ۲

۰.براى آموختن بپرس نه براى آزردن .

205 . چو زن شاه شد كارها گشت خام . ۳

۰.نظير سخن پيامبر صلى الله عليه و آله :لَن يُفلِحَ قَومٌ أسنَدوا أمرَهُم إلَى امرَأةٍ؛ ۴

1. بغرّيد بر من كه عقلت كجاست؟چو دانى و پرسى سؤالت خطاست . (سعدى)

2.الخصال ، ص ۲۰۹ .

3.امثال و حكم ، ج ۲ ، ص ۶۴۹ . يكى دخترى بود پوران بنامچو زن شاه شد كارها گشت خام . (فردوسى)

4.تحف العقول ، ص ۳۵.


ماه در آب
110

حقيقى يا حقوقى) از دست مى دهند. فردى كه به دروغگويى شناخته شود، اگر سخن راست نيز بگويد ، مردم او را دروغگو مى پندارند و به سخن او بى اعتنايى مى كنند. «چوپان دروغگو» داستان مردى است كه با گوسفندان خود گذران زندگى مى كرده است . گاهى براى تفريح ، فرياد مى زد كه گرگ به گله او حمله كرده است؛ مردم روستا براى كمك به سوى او مى آمدند و با خنده و تمسخر او روبرو مى شدند و به دروغ او پى مى بردند . روزى واقعاً گرگ به گله او زد و اين ماجرا درست زمانى بود كه مردم روستا تصميم گرفته بودند ديگر به درخواست كمك او توجه نكنند . مَثَل دروغگو خانه اش آتش گرفت كسى باور نكرد ۱ نيز از همين باب است .

203 .

چو خواهى كه چيزى ندزددت كسجهان را همه دزد پندار و بس!۲
يا : بدگمان باش ، درامان باش! ۳

۰.نظير سخن امام صادق عليه السلام :اَلحَزمُ سُوءُ الظَّنِّ؛ ۴

۰.دورانديشى، گمان بد داشتن است.

۰.همچنين سخن پيامبر صلى الله عليه و آله :اِحتَرِسُوا مِنَ النّاسِ بِسُوءِ الظَّنِّ؛ ۵

۰.با بدگمانى خود را از (گزند) مردم پاس بداريد .

1.امثال و حكم ، ج ۲ ، ص ۷۹۹ .

2.همان ، ص ۶۴۴ . اسدى طوسى .

3.امثال و حكم ، ج ۲ ، ص ۶۴۴ .

4.نزهة الناظر وتنبيه الخاطر ، ص ۱۱۱.

5.تحف العقول ، ص ۵۴ .

  • نام منبع :
    ماه در آب
    سایر پدیدآورندگان :
    فرخيان، حميد
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اوّل
    منبع اصلي :
    حدیث نت
    لينك منبع اصلي :
    /post/590/
تعداد بازدید : 255938
صفحه از 275
پرینت  ارسال به