دستگاه گوارش

پرسش :

در روایات به چه نمونه حکمت هایی در دستگاه گوارش انسان اشاره شده است؟



پاسخ :

امام صادق(ع) خطاب به مُفَضَّل بن عُمَر در باره حکمت های نهفته در دستگاه گوارش فرمود: «ای مفضّل! در همه اندام های بدن و در این حقیقت بیندیش که چگونه هر کدام از آنها برای هدفی سامان یافته اند... دهان برای غذا خوردن، معده برای هضم کردن، جگر برای افشُره ساختن، گذرها برای برونْ شدِ پس مانده ها، و روده ها برای انتقال آنها....

چه کسی معده را درشت و سخت قرار داده و آن را برای گوارش غذاهای دیرهضم، توانمند ساخته است؟ و چه کسی جگر را نازک و نرم قرار داده است تا غذای ناب و نرم را پذیرا شود و گوارشی که دقیق تر و حساس تر از کار معده است، انجام دهد؟...

در آب دهان و سودی که در آن است، تأمّل کن. آن به گونه ای آفریده شده که پیوسته در جهان جریان داشته باشد تا حلق و ملازه ها[۱]را تَر کند و نگذارد خشک شوند؛ زیرا این جای ها اگر این گونه واگذاشته شوند، نابودیِ انسان را در بر دارند....

بدان که در بدن انسان، چهار نیرو وجود دارد: نیروی جذب کننده که غذا را می پذیرد و به معده می رساند؛ نیروی نگه دارنده که غذا را حبس می کند تا طبیعت، اثر خود را در آن بگذارد؛ نیروی گوارش که غذا را می پرورد و افشره آن را بیرون می کشد و در بدن می پراکند؛ و نیروی دفع کننده که پس مانده را پس از این که نیروی گوارش کننده، نیاز خود را از آنها بر می گیرد، از بدن بیرون می راند....

اکنون مگر نمی بینی چگونه خداوند به صُنع دقیق و حُسن تقدیر خود، این نیروها را به خدمت انسان و انجام دادن آنچه درستی اش در آن است، می گمارد؟ در این باره، برایت مثالی می آورم. جسم انسان، همچون سرای پادشاهی است که در آن، خدمت گزاران، غلامان تیزپا و پیشکارانی هستند و کار سرای را بر عهده دارند: یکی، نیازمندی های خدمت گزاران را فراهم می آورد و در اختیارشان می نهد؛ یکی آنچه را آمده است، تحویل می گیرد و برای فرآورده شدن و آماده شدن به انبار می سپارد؛ دیگری آن را آماده و پرورده می سازد و می پراکند؛ و دیگری، آلودگی را از خانه می پالاید و بیرون می برد. در این جا نیز آفریدگار حکیم و پروردگار جهان و جهانیان، همان پادشاه است. پیکر انسان، آن سرای است. خدمت گزاران، اندام های بدن اند و پیشکاران نیز همان چهار نیرو هستند.[۲]


[۱]ملازه: بن زبان؛ کام.

[۲]بحار الأنوار، ج ۳، ص ۶۷ ـ ۱۱۲.



بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت