ديدگاه هاى اقتصادى كلينى در «الكافى» و مقايسه اجمالى آن با ديدگاه شيخ صدوق در «كتاب من لا يحضره الفقيه»

مجيد رضايى

چكيده

در پژوهش حاضر ، سعى بر آن بوده است كه با توجّه به ابواب اقتصادى روايات موجود در دو مجموعه معتبر روايى شيعه يعنى الكافى مرحوم كلينى رحمه الله و كتاب من لا يحضره الفقيه شيخ صدوق رحمه الله ، ديدگاه هاى اقتصادى اين دو محدّث بزرگ شيعى ، با هم مقايسه شوند . از اين رو ، با آوردن ابواب مربوط به معاملات مندرج در كتاب الكافى (مانند : بيع ، مكاسب محرمه ، آداب تجارت و معامله ، رهن ، قرض ، احياى موات ، اجاره ، مزارعه ، صلح ، كسب روزى) و ابواب مربوط به معاملات در كتاب من لا يحضره الفقيه (مانند : احكام زكات ، خمس ، خراج ، صدقه ، قرض ، صله امام ، شُفعه ، حواله ، صلح ، باب معايش ، مكاسب و صناعات) سعى كرده است نوع طرح مباحث اقتصادى در اين دو مجموعه روايى را با هم مقايسه كند و تفاوت ديدگاه هاى اقتصادى كلينى و صدوق را بررسى نمايد . از مقايسه اين دو كتاب به اين نتيجه مى رسيم كه مرحوم كلينى در الكافى به صورتى جزئى تر ، مباحث اقتصادى را در روايات معصومان عليهم السلام باب بندى نموده و كتاب من لا يحضره الفقيه صدوق و كتاب تهذيب الأحكام شيخ طوسى ، از اين جهت ، در رتبه هاى بعدى قرار دارند .
نگاه به ابواب اقتصادى اين دو كتاب ، نشان دهنده نوع نگاه اقتصادى كلينى و صدوق رحمه اللهبه مسئله كسب مال و توليد ثروت در اسلام و ديدگاه آنان به مسائل ديگرى مانند : احتكار ، ربا ، قيمت گذارى كالا ، نقش دولت و امامت در مسائل اقتصادى و تأمين منابع مالى (مانند : خمس و زكات) است كه به طور مختصر ، به آنها اشاره شده است .
كليدواژه ها : شيخ كلينى ، شيخ صدوق ، الكافى ، كتاب من لا يحضره الفقيه ، ابواب اقتصادى ، احاديث اقتصادى .