مطالعه کتاب خرید کتاب دانلود کتاب
عنوان کتاب : عنوان الکلام ـ منبع غیر قابل استناد در عاشوراپژوهی
زبان : فارسی
جستجو در Lib.ir

عنوان الکلام ـ منبع غیر قابل استناد در عاشوراپژوهی

به متفردات این کتاب در مورد عاشورا نمی توان اعتماد کرد. به عبارت دیگر اگر حادثه ای در این اثر نقل شده در حالی که در منابع پیشین یافت نمی شود، قابل استناد نیست.

منبع: دانشنامه امام حسین(ع)، ج ۱، ص ۱۰۴

ملّا محمّدباقر فشارکی (م ۱۳۱۴ق)، از فقیهان قرن سیزدهم و چهاردهم اصفهان است. رشته اصلی او فقه بوده؛ امّا منبر وعظ و خطابه نیز داشته است. او بدون آن که قصد بیان تاریخ عاشورا را داشته باشد، در پایان سخنرانی هایش چند جمله ای ذکر مصیبت می کرد. وی سپس بخشی از این سخنرانی ها را که در شرح دعاهای هر روز ماه مبارک رمضان بود، به نگارش در آورد و سپس دو عشریه را ـ که نوشته های ویژه مصائب امام حسین(ع) و در قالب مجالس دهگانه بود ـ به آن افزود.

فشارکی در مقام تاریخ نویسی نبوده و قصدش ذکر مصیبت و گریاندن مردم بوده است. از این رو، در بسیاری از موارد، سندی برای گفته های خود ارائه نداده و حتّی گاه با وجود تصریح به نبودن برخی مطالب در کتب معتبر و مشهور،[۱]تنها به گمان و احتمال، آن را نقل کرده است.

عنوان الکلام، هیچ گاه مرجع و مستند کتاب های پژوهشی و تاریخی واقع نشده؛ امّا به دلیل ذکر برخی مواعظ حدیثی و داستانی، گاه مورد استناد اهل منبر قرار می گیرد. تأخّر زمانی مؤلّف، نقص ارجاع علمی به کتب و منابع، و گزارش های منفرد و بدون شاهد[۲]را می توان دلیل عدم استفاده اهل تحقیق از این کتاب دانست.[۳]


[۱]ر.ك: عنوان الكلام: ص ۲۹۴ .

[۲]براى آگاهى از متفرّدات بدون پشتوانه تاريخى كتاب، ر.ك: عنوان الكلام: ص ۸۱ و ۲۶۸ (مرثيه مادر على اصغر براى طفل شيرخوارش)، ص ۲۶۵ و ۳۲۶ (بيرون كشيدن پيكر على اصغر از قبر و جدا كردن سر او از بدن) و مطالب ديگر در: ص ۱۹۴، ۲۸۰، ۲۸۲، ۳۲۰ و ... .

[۳]. ر . ك: الذريعة: ج ۱۵ ص ۲۶۸ ش ۱۷۴۰ و ص ۳۵۳ ش ۲۲۶۷، معجم المؤلّفين: ج ۹ ص ۹۱، أعيان الشيعة: ج ۹ ص ۳۳۲ .