جستاری در واژه‌های فارسی کتب اربعه و صحاح سته

نشریه : فصل نامه علوم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : سیدمصطفی مناقب
پديدآورنده : مهدی آذری فرد
پديدآورنده : صمد عبداللهی عابد

سال / شماره پیاپی / صفحه 136-172

چکیده :

ارتباطات عامل مهم تأثیر و تاثر زبان‌هاست و تعداد واژه‌هایی که یک زبان از زبان دیگر می‌گیرد، به ارتباط دو گروه گویشوَر بستگی دارد. عرب‌ها نیز به واسطه ارتباطاتی که با اقوام دیگر داشته‌اند، برخی واژه‌ها را از زبان‌های دیگر گرفته‌اند. این واژه‌ها به مرور زمان و کثرت استعمال، در زبان عربی ماندگار شده که اصطلاحاً آنها را معرّبات گویند. علاوه بر قرآن، این واژه‌ها در لسان احادیث نیز مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در این پژوهش به بررسی تعدادی از واژه‌های‌ فارسی در احادیث فریقین پرداخته‌ایم، به این منظور، کتب اربعه حدیثی شیعه و صحاح سته اهل سنت محور بحث قرار گرفته‌اند. طی پژوهش انجام گرفته در محدوده 68 واژه فارسی، مشخص گردید که معرّبات فارسیِ به کار رفته در کتب اربعه نسبت به صحاح سته، از تنوع واژگانی و موضوعی بیشتری برخوردار هستند. همچنین دقت در این پژوهش نشان می‌دهد که واژه‌های فارسی به کار رفته در این روایات، کارکردهای مختلفی دارند، کارکرد فقه الحدیثی، کارکرد فقهی، کارکرد بهداشتی، کارکرد تمثیلی و کارکرد تفسیری از این جمله‌اند.

کلیدواژه‌های مقاله :روایات ،کتب اربعه ،صحاح سته ،معربات ،واژه‌های فارسی