دولت و بازار در دوره پیامبر اسلام(ص)

نشریه : پژوهشنامه تاریخ

نویسنده : پديدآورنده : مصطفی سلیمی فر
پديدآورنده : روح الله نظری
پديدآورنده : بهرام فتحی

سال هفتم / شماره پیاپی 27 / صفحه 1-42

چکیده :

اسلام داراى سیستم و نظام خاص اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى است که براى تمام ابعاد و شئون زندگى فردى و اجتماعى قوانین خاصى دارد و غیر از آن را براى سعادت جامعه نمى­ پذیرد. این نظام­ بر اساس بینش­ها و ارزش ­هاى ویژه ­اى استوار و هدفشان فراهم کردن زمینه مناسب براى دستیابى بشر به سعادت دنیوى و اخروى است. هدف این مقاله شناخت، بررسى و تجزیه و تحلیل اجزاء و نهادهاى اصلى نظام اقتصادى، یعنى دولت و بازار است. تحلیل ویژگی‌ها و کارکردهای دولت اسلامی و بازار در عصر پیامبر(ص) و الگوی عملی آن حضرت از جایگاه مهمی در تاریخ اسلام و مسلمانان برخوردار بوده که کم­تر بدان پرداخته شده است. پیامبر اسلام(ص) نخستین مؤسس و پایه­ گذار دولت اسلامی بود که از جمله اقدامات بنیادی و اصلاحی رسول خدا در زمینه اقتصادی، ایجاد و بازسازی بازارهایی بود که بیشتر در اختیار یهودیان مدینه قرار داشت. در نگاه رسول خدا (ص) انجام اصلاحات در نظام بازار، توجه و رسیدگی به امور بازاریان، و برخورد قاطع با متخلفان و گران­فروشان، و نیز توجه به سرمایه­ های مردمی و به کارگیری آن­ها با یک مدیریت صحیح و کارآمد در آباد ساختن زمین­ ها و توسعه امر تولید، توجه به اصل کوشش و تلاش و تحمل سختی­ ها می­ تواند در کندن ریشه فقر و نابرابری از جامعه مفید باشد. همچنین دولت اسلامی به طور طبیعی مسئولیت هدایت و نظارت بر بازار را نیز برعهده دارد.

کلیدواژه‌های مقاله :اقتصاد، بازار، پیامبر اکرم(ص)