[ آثار صِله رحِم و قطع رحِم ]

و از احاديث بسيار ، ظاهر مى شود كه صِله رحِم ، موجب زيادتىِ عمر و زيادتىِ روزى مى شود و قطعِ رحِم ، قاطع عمر و باعث فقر است ، چنانچه كه از بعضى احاديث گذشته ، ظاهر شد . و همچنين ، كلينى رحمه الله از حضرت امام رضا عليه السلام روايت كرده كه فرمود : گاه باشد كه از عمر مردى سه سال مانده باشد و خداى تعالى ، از براى صِله رحِم كه به جاى آورَد ، عمر او را سى سال كند ، و خدا آنچه مى خواهد ، مى كند. ^۱
و از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده كه فرمود : چيزى را موجب زيادتىِ عمر نمى دانيم ، مگر صِله رحِم ، حتّى آن كه مردى كه مدّت حياتش سه سال باشد و صِله رحِم به جاى آورد؛ يعنى خداى تعالى داند كه آن مرد اگر بماند ، صِله رحِم به جاى مى آورد ، خداى تعالى ، سى سال بر عمر او مى افزايد و آن را سى و سه سال مى كند ، و مردى كه مدّت عمرش سى و سه سال باشد و قاطعِ رحِم باشد، خداى تعالى، سى سال از عمر او كم مى كند و اَجَل او را سه سال، قرار مى دهد. ^۲
و از حضرت امام رضا عليه السلام به همين مضمون ، روايت كرده. ^۳
و از حضرت امام محمّد باقر عليه السلام روايت كرده كه فرمود : صِله ارحام ، اعمال را مزكّى مى سازد و اموال را زياد مى كند و بلا را دفع مى كند و حساب را آسان مى كند و اَجَل را تأخير مى كند. ^۴ و در باب ازدياد عمر و روزى به سبب صِله رحِم ، احاديث بسيار وارد شده .
و از آن حضرت ، روايت كرده كه حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله فرمود : وصيّت مى كنم جماعتى را كه حاضرند از امّت من و جماعتى را كه غايب اند و آنهايى را كه در پشتِ پدران و شكم مادران اند تا روز قيامت كه صِله كنند رحِم خود را ، هر چند كه يك ساله راه از ايشان دور باشد ؛ زيرا كه اين معنى از جمله دين است. ^۵
و از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده كه فرمود : اوّلْ چيزى از جوارح كه روز قيامت ، سخن مى گويد ، رحِم است . مى گويد كه : خداوندا ! هر كس كه مرا صِله نموده ، امروز او را به عطاياى خود ، صِله كن و هر كس مرا در دنيا قطع كرده ، امروز ، عطاى خود را از او قطع كن ! ^۶ و به اين مضمون ، چند حديثْ وارد شده .
و از حضرت امام رضا عليه السلام روايت كرده كه فرمود كه : قرابت حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله كه ـ ائمّه معصومين عليهم السلام باشند ـ ، به عرش الهى مى آويزد و مى گويد : خداوندا ! صِله كن هر كس كه مرا صِله كرده ، و قطع كن هر كس كه مرا قطع كرده ! و بعد از آن ، اين معنى جارى مى شود در ارحام مؤمنين. و اين آيه را تلاوت فرمود كه : «وَاتَّقُواْ اللَّهَ الَّذِى تَسَآءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ» ؛ ^۷ يعنى : بپرهيزيد از خداوند كه به ذكر او از يكديگر ، مطالب سؤال مى كنيد و طلب عطوفت مى نماييد ، و بپرهيزيد از رحِم و او را قطع مكنيد ! ^۸ و آيه را به بعضى وجوه ديگر نيز تفسير كرده اند .
و از حضرت على بن الحسين عليهماالسلام روايت كرده كه فرمود كه : حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله فرمود كه : كسى كه مسرور شود از آن كه خداى تعالى ، عمر او را دراز كند و روزىِ او را فراخ كند ، پس بايد كه صِله كند رحِم خود را ؛ زيرا كه رحِم را روز قيامت ، زبانِ ^۹ تندى خواهد بود و خواهد گفت : خداوندا ! صله كن كسى را كه صِله من به جاى آورده ، و قطع كن كسى را كه مرا قطع كرده ! و گاه باشد كه شخصى ، علامات خوبى از او ظاهر باشد و ناگاه ، رحِمى كه او را قطع كرده ، بيايد و او را بيندازد به پايين ترين جايى از قعر جهنّم . ^۱۰
و از حضرت امام محمّد باقر عليه السلام روايت كرده : كه ابو ذر ـ رضى اللّه عنه ـ مى گفت : از رسول خدا صلى الله عليه و آله شنيدم كه مى فرمود كه : روز قيامت ، رحِم و امانت ، در دو طرف صراط خواهند بود. پس هرگاه بگذرد مردى كه صِله رحِم به جاى آورنده و اداكننده امانت باشد ، به سلامت گذشته ، به بهشت خواهد رفت ، و هر گاه مردى خائنِ امانت و قاطعِ رحِم ، خواهد بگذرد ، نفع نمى كند او را با اين دو معصيت ، هيچ عملى و صراط ، حركت نموده ، او را به ميان آتش خواهد انداخت. ^۱۱
و از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام روايت كرده كه فرمود : صِله كن رحِم خود را ، اگرچه به شربت آبى باشد . و افضل افراد صِله رحِم ، باز داشتن اذيّت است از ايشان ، و صِله رحِم ، موجب تأخير اَجَل و [موجب] محبّت اهل است. ^۱۲
و از آن حضرت ، روايت كرده كه فرمود : صِله رحِم و حُسن جوار ، يعنى رعايت همسايه يا محافظت كسى كه پناه آورده ، خانه ها را آبادان مى كند و عمرها را زياد مى كند. ^۱۳
و از آن حضرت ، روايت كرده كه فرمود : مردى به خدمت حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله آمده ، گفت : يا رسول اللّه ! اهل بيت من ، به غير از آزار و دشنام و جدايى از من ، كارى نمى كنند. پس آيا من ترك كنم ايشان را؟ فرمود كه : هرگاه چنين كنى ، خداى تعالى ، شما همه را ترك خواهد كرد. گفت : پس چه كار كنم؟ فرمود : صِله كن هر كس را كه تو را قطع كند ، و عفو كن از هر كس كه بر تو ظلم كند ؛ زيرا كه اگر چنين كنى ، از جانب خداى تعالى ، تو را مددكارى بر ايشان خواهد بود . ^۱۴
و ابن بابويه رحمه الله در فقيه روايت كرده كه حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله فرمود در وصايا كه به حضرت امير المؤمنين عليه السلام فرموده كه : يا على ! دو سال راه برو از براى نيكى به والدين ، و يك ساله ^۱۵ راه برو از براى صِله رحِم ، و يك ميل ـ كه ثلثِ فرسخ باشد ـ برو از براى عيادت بيمار ، و دو ميل برو از براى تشييع جنازه ، و سه ميل برو از براى اجابتِ دعوت ، و چهار ميل برو از براى زيارت برادر مؤمن ، و پنج ميل برو از براى اجابت مُضطر ، و شش ميل برو از براى يارى كردن مظلوم. ^۱۶
و از آن حضرت ، روايت كرده كه فرمود : تصدّق را يكىْ دَه ، خداى تعالى ثواب مى دهد و قرض را ، يكىْ هجده ، و صِله برادران را يكىْ بيست ، و صِله رحِم را يكىْ بيست و چهار. ^۱۷
و از آن حضرت ، روايت كرده كه پرسيدند كه : كدام تصدّق ، افضل است؟ فرمود كه : تصدّقى كه به ذى رحِمى بكنند كه دشمن باشد. ^۱۸
و از آن حضرت ، روايت كرده كه فرموده ^۱۹ : تصدّق نيست در وقتى كه يكى از اَقارب، محتاج باشد. ^۲۰
و احاديث در باب صِله رحِم ، بسيار است و در اين مقام به آنچه مذكور شد ، اكتفا مى شود.