مطالعه کتاب خرید کتاب دانلود کتاب
عنوان کتاب : مفتاح الفلاح في عمل اليوم و الليلة من الواجبات و المستحبات
محل نشر : قم
ناشر : انتشارات جامعه مدرسین
تاریخ انتشار : 1415ق
زبان : عربی
رده بندی کنگره : BP‎‏ ‎‏266‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏9‎‏ ‎‏م‎‏70‎‏23
منبع: افق حوزه
جستجو در Lib.ir

مفتاح الفلاح في عمل اليوم و الليلة من الواجبات و المستحبات

کتابی شامل اعمال واجب و مستحب در شبانه روز که در مستحبات بر مقدار کم و پرفایده بسنده شده است.

شیخ بهائی (م ۱۰۳۰ق) در سبب تألیف مفتاح الفلاح  می نویسد:«عده ای از برادران دینی و دوستان اهل یقین از من خواستند که کتابی مختصر تألیف کنم تا دربردارنده اعمالی باشد که متدینان از آن بی نیاز نباشند، اعمال شبانه روز که واجبات و مستحبات و آداب پسندیده و نیکو را شامل شود و در مستحبات بر مقدار کم و پرفایده آن بسنده کنم. من نیز خواسته آنان را پذیرفتم و به توفیق الهی آرزوی آنان را محقق کردم».

در خاتمه المستدرک (ج ۲، ص ۲۳۰، چاپ مؤسسه آل البیت)  حکایتی در عظمت این کتاب نقل شده است.

بنا به نوشته شیخ بهائی، کتاب در اوایل دهه سوم ماه صفر ۱۰۵۱ق در شهر گنجه تألیف شده است.

شيخ بهايى عليه الرحمة در هر فصل از كتاب، پس از ذكر چند روايت و مطالب مختلف، شروع به توضيح الفاظ روايات كرده و بعضى مطالب مبهم يا دشوار آن فصل را تبيين نموده است.

ترتيب كتاب بر اساس گذران يك شبانه روز است، به اين صورت كه كتاب شش باب است:

باب اول: در اعمالى است كه بين الطلوعين انجام مى شود اعم از واجب و مستحب؛

باب دوم: اعمال مختص به طلوع آفتاب تا ظهر شرعى و زوال آفتاب؛

باب سوم: شامل اعمال زوال آفتاب تا غروب آن؛

باب چهارم: اعمال غروب خورشيد تا وقت خواب؛

باب پنجم: اعمال وقت خواب تا نيمه شب است كه آداب خواب و تسبيح حضرت زهرا سلام الله عليها را هم در اين قسمت ذكر نموده؛

باب ششم: اعمال بين نيمه ى شب تا طلوع فجر؛

خاتمه: تفسير سوره ى حمد است.

شایان ذکر است که مصنف در لابلاى ابواب كتاب بحث هاى دقيق علمى و روايى مطرح كرده و به نفى و اثبات نظريه هاى گوناگون پرداخته است.

از جمله درباره تسبيح حضرت زهرا سلام الله عليها ، آداب لباس پوشيدن و خوردن و آشاميدن و راه شناختن زوال آفتاب و آداب مسواك و... را در فصول مختلف و در مناسبت هاى گوناگون مطرح كرده است. بر این موارد بیفزاییم فواید تفسیری، رجالی، فقه الحدیث، واژه شناسی و نجومی که در این کتاب فراوان به چشم می خورد.

چاپهای مفتاح الفلاح

  1. چاپ سنگی بمبئی، ۱۳۰۴؛
  2. تصحیح سید محسن امین، ۱۳۲۴ق، مصر؛
  3. دار الاضواء، ۱۴۰۵ق / ۱۹۸۵م، بیروت؛
  4. تحقیق سید مهدی رجائی، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، ۱۴۱۵ق، قم؛
  5. دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۱۱ق / ۱۳۶۹ش، قم؛
  6. منشورات الرضی، قم.

برخی از ترجمه های مفتاح الفلاح

  1. ترجمه  آقا جمال خوانسارى (د ۱۱۲۵ق)؛ به کوشش آیت الله رضا استادی در سال ۱۳۷۸ش چاپ شده است؛
  2. عروة النجاح  فی ترجمة مفتاح الفلاح از محمد شريف بن احمد جيلانى؛
  3. آداب عباسى از صدر الدين محمد بن محب تبريزى شاگرد شيخ بهائى؛
  4. التحفة النوابية از سيد محمد جعفر حسينى؛
  5. منهاج النجاح فی ترجمة مفتاح الفلاح، علی بن طیفور بسطامی، به اهتمام علامه حسن زاده آملی، انتشارات حکمت، ۱۴۰۷ق / ۱۳۶۶ش، تهران؛
  6. کلید رستگاری از علی نظری منفرد.

گزیده های مفتاح الفلاح

  1. فتح المفتاح مختصر مفتاح الفلاح از یکی شاگردان شیخ بهائی؛
  2. گزیده مفتاح الفلاح از علی نظری منفرد.

تکمله مفتاح الفلاح

منهاج الصلاح فی واجبات الصلوات الیومیة ومندوباتها وزبدة اعمال السنة والأدعیة الأسابیع از مولی نظر علی بن محمد محسن گیلانی؛ آن را تألیف کرده است تا به سایر کتب دعا نیازی نباشد.

شروح

  1. شرح آقا جمال خوانسارى؛
  2. شرح محمد بن سلیمان تنکابنی مؤلف قصص العلماء؛
  3. لسان الصباح فی شرح کلام البهائی فی اوائل المفتاح الفلاح فی بیان الفجرین از سید مفتی میر عباس (د ۱۳۰۶)؛
  4. فلق الصباح في شرح مفتاح الفلاح از شيخ سليمان بن عبد الله بحرانى (د ۱۱۲۱ق)؛

حواشى  و تعلیقه های مفتاح الفلاح

  1. حاشيه  از مولی محمد اسماعيل مازندرانی خواجوئی (د ۱۱۷۳ق). این حاشیه به تحقیق سید مهدی رجائی در مؤسسه نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین قم در سال ۱۴۱۵ق چاپ شده است؛
  2. حاشيه سيد حسين حسينى مرعشى، معروف به خليفه سلطان از شاگردان شيخ بهايى؛
  3. حاشیه محمد طاهر بارفروشی مازندرانی؛
  4. حاشیه ابو طالب علاء الدین حسین بن میرزا رفیع الدین حسینی مرعشی (د ۱۰۶۴ق)؛
  5. حاشیه سید محسن امین؛
  6. حاشیه محمد جعفر یزدی؛

منابع:شناختنامه شیخ بهائی «مفتاح الفلاح شیخ بهایی» از محمود ملکی تراکمه ای؛ lib.ir

تهیه و تنظیم: عباسعلی مردی