مؤلفه‌های عقلانیت سیاسی مردم بر اساس نظام حق و تکلیف در نهج‌البلاغه

نشریه : پژوهشنامه نهج البلاغه

نویسنده : پديدآورنده : محمود کریمی
پديدآورنده : علیرضا دل افکار
پديدآورنده : رضا جعفری

سال 1396 / شماره پیاپی / صفحه 75-93

چکیده :

عقلانیت، حاکمیت عقل و منطق انسانی در سازماندهی روابط اجتماعی است و عقلانیت سیاسیِ مبتنی بر حق و تکلیف، باور مبتنی بر خِرد مردم به تعامل سازنده و مفید با زمامدار و جامعه سیاسی در چارچوب ادای حقوق و ایفای تکالیف است. از آن‌جا که عقلانیت سیاسی در شکلی نظام­‌مند، زمانی محقّق می­گردد که مبتنی بر آگاهی کـافی باشد، این مطالعه کوشیده است مؤلّـفه‌­های حقوق زمامـدار بر مردم را بر اسـاس نظام حـق و تکلیفِ نهج­البلاغه، معرفی نماید. این هدف، با رویکرد کیفی مبتنی بر منـطق استقرا و متکی بر اسـتراتژی داده بنیاد به­گونه­ای اکتشافی دنبال شده است. ضرورت بحث آن است که هر اندازه مردمان یک کشور، حقوق زمامدار و تکالیف خود در قبال وی و نظام سیاسی حاکم را بهتر بشناسند، تعاملی خردمندانه‌­تر با او و جامعۀ سیاسی برقرار می­‌کنند. نتایج تحقیق نشان­دهندۀ آن است که بصیرت، ثبات، جهاد در راه خدا، مسئولیت اجتماعی، اطاعت و حمایت از زمامدار، بارزترین مؤلّفه­های عقلانیت سیاسی مردم است که نهج‌البلاغه به دست می­دهد.

کلیدواژه‌های مقاله :نهج‌البلاغه؛ عقلانیت سیاسی؛ حق؛ تکلیف