شعر عاشورایی عربی در قرن دهم تا پایان قرن سیزدهم هجرى

پرسش :

شعر عاشورایی عربی در قرن دهم تا پایان قرن سیزدهم هجرى را چگونه می توان ارزیابی کرد؟



پاسخ :

در این دوره، بیش از یکصد و هشتاد سُراینده،[۱]در باره عاشورا شعر سروده اند ؛ لیکن شاعران پُرآوازه در میان آنان، اندک اند. از جمله این شاعران مى توان به کسانى چون سیدِ بحر العلوم (سید محمّد مهدى طباطبایى بروجردى) و سید حیدر حِلّى اشاره کرد. با توجّه به اندک بودن شاعران بلندآوازه در این دوره، فنون و ظرافت هاى شعرى در سروده هاى این دوره، اندک است. برخى از شعراى این دوره، فقیهان و عالمان بزرگ دینى اند که براى تقرّب جستن به اهل بیت علیهم السلام شعر سروده اند و تقلید و تشابه در اشعار این دوره، بسیار دیده مى شود .

ویژگى هاى شعرى این دوره، علاوه بر رثا و ذکر مصائب، عبارت اند از:

۱ . مَقتَل سُرایى

در این دوره، مقتل خوانى، رواج یافته است و شاعران، بخشى از همّت خویش را صرف به نظم در آوردن صحنه هاى کارزار و روایات تاریخى کرده اند .

۲ . ناامیدى

ناامیدى، در بسیارى از اشعار این دوره، احساس مى شود، چنان که تنها روزنه امید، ظهور مهدى موعود علیه السلام دانسته شده است. شیخ یوسف بحرانى، در این باره سروده است:

امام زمان، چه وقت در میان مردم، ظهور مى کند              تا شریعت را پس از مردنش زنده کند؟[۲]

۳ . توجّه به شهر کربلا و مقایسه آن با اماکن مقدّس دیگر

شیخ عبد اللّه شَبْراوى (م ۱۰۹۱ ـ ۱۱۷۲ق)، چنین مى سراید:

بارگاه والاى تو، کعبه ما شد.

پیرامونش مى چرخیم و آن را استلام مى کنیم.[۳]


[۱]ر . ك: أدب الطفّ: ج ۵ ـ ۷ .

[۲]أدب الطفّ: ج ۶ ص ۱۴:

فَمَتى إمامُ العَصرِ يَظهَرُ فِي الوَرى

يُحيي الشَّريعَةَ بَعدَ طولِ مَماتِها؟

[۳]أدب الطفّ: ج ۵ ص ۲۶۷:

مَشهَدُكَ السّامِي غَداً كَعبَةُ

لَنا طَوافٌ حَولَهُ وَ استِلامُ .



بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت