بررسی تطبیقی آموزه ولایت در تشیع و تصوف (با تأکید بر اصول کافی، نهج البلاغه و مثنوی معنوی)

نشریه : مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی

نویسنده : پديدآورنده : حسین حیدری
پديدآورنده : علیرضا فولادی

چکیده :

از سده‌های نخستین تاریخ اسلام، صوفیان به گرایشهای شیعی منتسب و متهم بوده‌اند، چنان‌که ارتباط عین‌القضات و مقتولان دیگر تصوف با روافض، یک دستاویز عمده قتل آنان را پدید آورده است و بیشینه طرائق صوفی، سلسله خود را به علی(ع) می‌‌رسانیده‌اند. هرچند دو جریان عرفان اسلامی و فرقه‌‌های شیعی در مبانی معرفت شناسی، توحید، وحی، نبوت و غیره اختلافاتی دارند، بحث ولایت و تداوم رهبری کاریزماتیک و آسمانی جامعه، مهم‌‌ترین حلقه اتصال و شباهت این دو جریان پرتلاطم را تشکیل می‌دهد. این مقاله به معرفی بیش از 20 ویژگی اولیا، مانند معیت با حق، وساطت فیض الهی و مخاطبه مستقیم با خداوند، در آثار مولوی به ویژه مثنوی معنوی می‌پردازد و متناظر با اوصاف مذکور، روایات شیعی را از منابع دست اول اندیشه‌ شیعه، مانند نهج البلاغه و اصول کافی متذکر می‌شود و شباهت ها را می‌نمایاند. به‌‌رغم این شباهت ها، تفاوت مواضع این دو جریان را نیز درباره نَسَبیت خاص، تعریف عصمت، مصادیق و غیره تبیین می‌کند.