بررسی تطبیقی مصداق «اهل‌بیت» در آیه تطهیر از منظر مفسران فریقین

نشریه : مطالعات تطبیقی قرآن و حدیث

نویسنده : پديدآورنده : سید حسن محمدی

سال پنجم / شماره پیاپی 8 / صفحه 95-120

چکیده :

یکی از بزنگاه‌های مورد اختلاف فریقین، تعیین مصداق اهل‌بیت در آیه تطهیر می‌باشد. با توجه به نقش اساسی این فراز از آیه 33 سوره احزاب، در حوزه اعتقادی فریقین، پژوهشگر با واکاوی مفاهیم به کار رفته در آیه و ارتباط لفظی و سیاقی میان آن‌ها و هم‌چنین بیان دیدگاه مفسران فریقین، مفهوم اصلی و واقعی اهل‌بیت در آیه تطهیر را شناسایی می‌کند. از میان مفسران اهل‌سنت، برخی از آن‌ها مصداق اهل‌بیت را فقط در بستگان سببی پیامبر یعنی زنان پیامبر(ص) معنا کرده‌اند و برخی دیگر مصداق آن را علاوه بر زنان، پنج تن آل عبا (پیامبر اسلام(ص) علی، فاطمه، حسن و حسین(ع)) می‌دانند. اما مفسران شیعه و برخی از مفسران اهل‌سنت قائل‌اند که مراد از اهل‌بیت فقط پنج تن آل عبا هستند و لاغیر. با بررسی انجام گرفته، دلایل مفسران فریقین را می‌توان در سه محور روایی، ادبی و سیاقی تقسیم کرد. آن‌ها با استناد به روایات ام‌سلمه، عایشه و عکرمه و نیز بررسی مفهوم اهل‌بیت و ضمائر به کار رفته در آیات 28 تا 34 سوره احزاب و هم‌چنین وحدت و عدم وحدت آیه تطهیر با آیات قبل و بعد، اقوال خود را پایه‌ریزی کرده‌اند.

کلیدواژه‌های مقاله :اهل بیت(ع)، آیه تطهیر، فریقین