حجت الاسلام عبدالهادی ضمن ارائه توضیحاتی پیرامون انواع و گونههای نقد بیان کرد: در نقد و بررسی هر روایت باید به منبع، سند و متن به عنوان گونههای متن توجه شود.
حجتالاسلام عبدالهادی مسعودی، دانشیار دانشگاه قرآن و حدیث در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) ضمن ارائه نکاتی پیرامون نقد حدیث بیان کرد:
«اساسا نقد سندی و متنی، گونهها و انواع نقد نیستند، در واقع اینها اجزای نقد هستند، در نقد هر حدیث به سه بررسی نیازمند هستیم؛ یکی منبع حدیث یعنی اینکه حدیث از چه کتابی نقل میشود، دوم سند آن و سوم هم متن آن و در این بین نمیتوانیم ترازوی هیچ کدام را به نفع دیگری سنگین کنیم.»
وی در ادامه افزود:
«اگر یک کتاب کاملا مجعول باشد، هر چقدر هم سند خوب در آن وجود داشته باشد، نمیتوانیم بگوییم که جعلی است اما اعتمادی هم به آن پیدا نمیکنیم، اگر کتابی منبعش خوب باشد ولی یک سند بسیار ضعیف مشتمل بر وضاعان، جعالان و حدیثسازان در آن باشد به آن اعتماد پیدا نمیکنیم یا اینکه منبع و سند خوب است ولی متن مشکل داشته باشد و با قرآن و فرضا با قرآن مخالف باشد نیز همین گونه خواهد بود.»
مسعودی در پاسخ به این سؤال که"اخیرا برخی از صاحبنظران قائل به تقویت بررسیهای متنی نسبت به بررسیهای سندی هستند، آیا باید اینگونه عمل شود یا خیر؟" بیان کرد:
این که بزرگان ما به سمت نقد متنی سوق میدهند، شاید از این جهت برخاسته باشد که ما داریم بیش از اندازه وجودی سند به آن توجه میکنیم و آنها میخواهند افراط ما را به اعتدال بکشانند و در هر حال منبع، سند و متن هر سه باید نقد شوند و اینها اجزای نقد هستند نه گونه و انواع نقد، گرچه تسامحا ما اینها را گونههای نقد میدانیم.
دانشیاردانشگاه قرآن و حدیثدر پاسخ به این سؤال که"با کتبی مانند نهجالبلاغه که فاقد سند هستند چه مواجههای میکنیم"تصریح کرد:
در مورد کتب مشهوری مانندنهجالبلاغهدر اصالت و انتساب این کتب شکی نیست و در متن آنها هم مشکلی وجود ندارد، در نتیجه دو عرصه بدون مشکل و قابل اعتماد هستند و فقط عرصه سند باقی میماند که یا ما باید اینها را تخریج کنیم به این معنا که کلید واژهها و عبارات خاص را به وسیله معجمهای لفظی و موضوعی و یا رایانه و ... جستوجو کنیم و از این طریق متن، خطبه یا نامه را در یک کتاب دیگر اعم از تاریخی، حدیثی و یا فقهی پیدا کنیم و ببینیم میتوانیم برای آن سند پیدا کنیم یا خیر.
مسعودی در ادامه افزود:
«اگر برای آن متن، سند پیدا شود که مشکلی وجود ندارد، چراکه منبع مشهور، متن هم مقبول و سند هم معتبر خواهد بود، اما اگر سند پیدا نشد ناگریز هستیم که در ابواب اخلاقی و اجتماعی و این گونه امور از آن استفاده کنیم و در فقه ممکن است قابل استناد نباشد و بسیاری از علما مانند علامه فانی از نهج البلاغه در فقه استفاده نمیکردند.»