تفسیر «الکشاف» و روش شناسی زمخشری در تحلیل واژگان

نشریه : حدیث و اندیشه

نویسنده : پديدآورنده : هادی حجت
پديدآورنده : آمنه فخاران

سال هشتم / شماره پیاپی 16 / صفحه 159-186

چکیده :

تفسیر الکشّاف، اثر محمود بن‌عمر زمخشری (م 538 ﮬ . ق) یکی از مهم‌ترین تفاسیر ادبی قرآن کریم است. این کتاب با رویکرد کلامی معتزله و به شیوه اجتهادی نگاشته شده است. بیان نکات بلاغی و ادبی، این تفسیر را ممتاز نموده و سبب شده تا مورد توجه دیگران از جمله طبرسی (م 548 ﮬ . ق) قرار گیرد. زمخشری، در توضیح لغات قرآن و بیان معانی آنها، تبحّر ویژه‌ای داشته و با دقت به تبیین معانی حقیقی و مجازی واژه‌ها پرداخته است. وی در الکشّاف، واژگان را با اشاره به اصل معنایی و اشتقاق، فروق لغات، استفاده از مجاز، کنایه، تمثیل و استعاره، بیان مفرد و جمع لغات و قرائت و نیز با استناد به آیات قرآن و حدیث، استشهاد به اشعار و استعمالات عرب توضیح می‌دهد.

کلیدواژه‌های مقاله :زمخشری؛ تفسیر الکشاف؛ واژه‌شناسی؛ مفردات؛ روش لغوی