بررسی احادیث تقیه از دیدگاه مجلسی اول

نشریه : حدیث پژوهی

نویسنده : پديدآورنده : محمد علی مهدوی راد
پديدآورنده : محمد هادی امین ناجی

سال اول / شماره پیاپی 2 / صفحه 7-28

چکیده :

تقیه، موضوعی است که در آیات قرآن و سنت معصومان(ع) ریشه دارد و در فهم محتوا و هدف کلام ائمه معصومین(ع) مؤثر است. محمدتقی مجلسی، ضرورت تقیه را افزون بر ادله قرآن و حدیث، از طریق قاعده حفظ حرمت مسلمان نیز اثبات نموده است . او بین تقیه و اتقا تفاوت می گذارد زیرا بخشی از احادیث با هدف اتقا صادر شده است و نه تقیه. وی درجات فهم مردم را در تقیه مؤثر و آن را از راه نشانه های سندی و محتوایی، قابل تشخیص می داند و در نشانه های سندی به مواردی چون انتساب حدیث به امام پیشین و حضور راوی عامی اشاره می نماید. مجلسی نشانه های محتوایی را در قالب مواردی نظیر تعارض حدیث با خبر متواتر، اضطراب و تشویش متن، و وجود قراین دال بر مشابهت با روایات عامه مبتنی کرده است. او در بحث وجوب تقیه، دو شرط اضطرار و مقتضیات مخاطب را مورد تأکید قرار داده است.

کلیدواژه‌های مقاله :محمدتقی مجلسی، تقیه، اتقا، راوی عامی، تعارض حدیث، قراین سندی و محتوایی حدیث