گونه های پایان بندی در نهج البلاغه (بررسی موردی خطبه ها)

نشریه : پژوهشنامه نهج البلاغه

نویسنده : پديدآورنده : علی باقر طاهری نیا
پديدآورنده : نسرین عباسی

سال اول / شماره پیاپی 2 / صفحه 39-57

چکیده :

تأمل در پایان متن ادبی، باعث فهم بیشتر متن، درک زیبایی و در نهایت تأثیر آن در افق اندیشه ­ی مخاطب می­ شود، امری که به شناخت ظرافت­ های معنایی و اسرار آن در یک مجموعه طولانی کمک شایانی می­ کند. بدیهی است که سیر تحول پایان ­بندی در هر متن ادبی، همزاد با همان اثر است و با تکامل عناصر گوناگون اثر ادبی، شگردهای پایان ­بندی نیز به تکامل رسیده است، زیبا جلـوه­دادن گفتار پایانی همواره خلاقیت و نوآوری ادیبان را به دنبال داشته است. امیر بیان، حضرت علی(ع) در میان سخنوران و اصحاب بلاغت، در شگردهای حسن ختام بی­ نظیر است. ایشان در خطبه ­های خویش از روش­ های پایان ­بندی چون گفتگو، تصویرسازی، پرسش، کاربرد ضرب المثل، شعر، حسن طلب و... استفاده نمودند. وی با توجه به تناسب حال و مقتضای مقام و متناسب با وحدت موضوعی خطبه، شیوه ­ای خاص را برای اختتام کلام خویش انتخاب می­ نمودند و به گونه­ ای شگفت انگیز بین نکته پایانی و متن خطبه قرینه سازی نمودند. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به بررسی چگونگی پایان ­بندی در خطبه­ های نهـج البلاغه می ­پردازد.

کلیدواژه‌های مقاله :پایان بندی؛ قرینه سازی؛ نهج البلاغه