مطالعه ی تطبیقی قواعد بنیادین حقوق بشردوستانه در «نهج البلاغه» و «گزارش قواعد عرفی حقوق بین الملل بشردوستانه»

نشریه : پژوهشنامه نهج البلاغه

نویسنده : پديدآورنده : ستار عزیزی

چکیده :

قواعد بشر دوستانه، دستاورد بزرگ نظام حقوق بین الملل در قرون نوزدهم و بیستم محسوب می شود. حمایت از غیرنظامیان و چگونگی رفتار با افراد خارج از صحنه نبرد (مجروحان، بیماران، فراریان و اسیران)، احترام به اجساد کشته شدگان و مردگان، ممنوعیت توسل به هر شیوه ­ی جنگی بویژه منع به قحطی کشاندن دشمن و منع عمل متقابل از جمله اصول و قواعد بنیادین نظام حقوق بشر دوستانه می باشند.
بسیاری از این قواعد و اصول بنیادین حقوق بشردوستانه که غالب آنها تنها در سده اخیر میلادی در رویه دولت ها مورد پذیرش قرار گرفته اند!، در 1400 سال پیش مورد تاکید حضرت علی(ع) بوده است و به جد بر رعایت آنها تاکید نموده اند و فرماندهان و سربازان تحت امر خود را ملزم به پیروی از آنها دانسته اند و بر رعایت آن مقررات نظارت کرده اند. جالب توجه است که تا سال ها در حقوق بین الملل عرفی مشخص نبود که آیا قوانین جنگ برای حمایت از غیرنظامیان، افراد مریض یا مجروح، اسرای جنگی و مانند آن در مورد جنگ های داخلی هم اجرا می شود یا خیر تا آنکه با تصویب ماده 3 کنوانسیون های چهارگانه ژنو 1949 برخی حمایت ها برای اشخاص فوق الذکر در درگیری های داخلی مورد شناسایی قرار گرفت اما امام علی(ع) رعایت مقررات حقوق بشر دوستانه توسط سربازان خود در جنگ های صفین و خوارج را به دقت مورد توجه قرار دادند که در تقسیم بندی های کنونی حقوق بین الملل معاصر، به عنوان جنگ های داخلی شناخته می شوند.