منظومه دانش‌های حدیثی شیعه با نگاه به فلسفه علم و تأکید بر دانش‌های فعال

نشریه : حدیث حوزه

نویسنده : پديدآورنده : جمال الدین حیدری فطرت

سال هفتم / شماره پیاپی 15 / صفحه

چکیده :

تدوین درختواره مجموعه‌دانش‌هایی چون «علوم حدیث» و ترسیم منظومه دانشی آن، به‎منظور شناسایی تمامی دانش‌های موجود و تعیین جایگاه و نوع تعامل هر دانش و نیز دستیابی به فلسفه شکل‌گیری دانش‌ها، از مبادی هر دانش و آغازین‌ترین مباحث آن است. بحث از منظومه دانش‌های حدیثی، از مباحث حدیثی نو در شیعه می‌باشد و اندیشمندان شیعی در سال‎های اخیر، چند نظام هندسی برای این نوع دانش‌ها ارائه کرده‌اند. آنچه که این نوشتار در پی پرداختن به آن است، ترسیم منظومه‌ای گویا و دقیق از دانش‌های حدیثی شیعه، با نگاه به فلسفه علم و تأکید بر دانش‌های فعال می‌باشد. پس از تبیین مفهوم دانش و تعیین زاویه بررسی، با بهره‌گیری از روایات و پیروی از تحلیل زبان‌شناسانه، به ذکر دانش‌های هفت‌گانه حدیثی در یک نظام درختواره‌ای می‌پردازد. بر اساس منظومه ترسیم‌شده، در محور «صدور و تدوین» دانش‌های: تاریخ صدور حدیث، حوزه‌های حدیثی و منبع‌پژوهی حدیث؛ در محور «اعتبارسنجی» دانش‌های: رجال ‌الحدیث، نقد الحدیث و درایة‌الحدیث؛ و در محور «فهم‌حدیث»، دانش فقه ‌الحدیث، نقش‌آفرینی می‌کند. ذکر عناوین دانش‌نما نیز از وظایف دیگر این نوشتار است که توانسته بیش از 30 عنوان دیگر را جمع‌آوری نماید.

کلیدواژه‌های مقاله :منظومه، هندسه، درختواره، علوم حدیث، دانش‌های حدیثی، فلسفه علم، دانش