183
گزيده دانشنامه امام حسين عليه السلام

دوران خليفه سوم (24 ـ 35 ق) ۱

امام حسين عليه السلام ، در دوران خليفه سوم ، وارد سنّ جوانى (نوزده سالگى) شد و بخشى از ميان سالى را نيز در اين زمان سپرى كرد. حوادثى در اين دوران از زندگى ايشان، در برخى منابع به ثبت رسيده كه به اجمال ، عبارت اند از :

1 . مشايعت ابو ذر ، هنگام تبعيد

از قضاياى به ثبت رسيده در اين دوران ، اقدام امام عليه السلام در مشايعت كردن ابو ذر به هنگام تبعيدش به ربذه است ، با آن كه عثمان، از اين كار، منع كرده بود.
از ابن عبّاس نقل شده :
وقتى ابو ذر به ربذه ۲ تبعيد شد ، عثمان دستور داد كه در ميان مردم ، جار بزنند كه : هيچ كسى حق ندارد با او حرف بزند و بدرقه اش كند و دستور داد كه مروان بن حكم ، او را بيرون ببرد . مروان ، ابوذر را بيرون آورد . همه از ابو ذر ، دورى كردند ، جز على بن ابى طالب عليه السلام ، عقيل برادر على ، حسن عليه السلام و حسين عليه السلام ، و عمّار كه با او بيرون شدند تا بدرقه اش كنند ... .
حسين عليه السلام با ابو ذر حرف زد و گفت : عمو جان! خداوند متعال، توانايى دارد كه آنچه را كه تو مى بينى ، تغيير دهد و خدا در هر روزى ، در كارى است . اين قوم، دنيايشان را از تو باز داشتند و تو دينت را از آنها باز داشتى . تو چه بى نيازى از آنچه تو را باز داشتند و آنها چه محتاج اند به آنچه تو از آنها باز داشتى ! از خداوند ، برايت شكيبايى و پيروزى طلب مى كنم ، و به خدا پناه ببر از آز و بى تابى ، كه شكيبايى ، از دين و بزرگوارى است و آز ، روزى را جلو و بى تابى ، اجل را به تأخير نمى اندازد . ۳

1.ر . ك : المعجم الكبير : ج۱ ص۷۸ ش۱۰۷ ، تاريخ الطبرى : ج۴ ص۱۹۳ و ۴۱۵ ، اُسد الغابة : ج۳ ص۵۸۵ .

2.ربذه از روستاهاى مدينه با فاصله سه روز راه تا مدينه است . قبر ابو ذر غفارى ، در اين روستاست (معجم البلدان : ج ۳ ص ۲۴) .

3.شرح نهج البلاغة ، ابن أبى الحديد : ج ۸ ص ۲۵۲ .


گزيده دانشنامه امام حسين عليه السلام
182

2 . انزواى سياسى

امام حسين عليه السلام مانند امام على عليه السلام و ديگر وابستگان به اهل بيت عليهم السلام ، اين دوران را به اجبار و ناخواسته در انزوا به سر مى بردند و همين ، عامل محدوديت فعاليت اين بزرگواران و نيز ثبت نشدن بسيارى از رخدادهاى زندگى ايشان در اين مدّت شد .
اينك ، به چند فراز از زندگانى امام حسين عليه السلام در دوران سه خليفه به اجمال نگاهى خواهيم افكند :

دوران خليفه اوّل (11 ـ 13 ق) ۱

امام حسين عليه السلام در دوران خليفه اوّل ، دوران كودكى (هفت تا نُه سالگى) را سپرى مى كرد ؛ ولى تلخى هاى فراوانى را چشيد ، مانند : رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله ، شهادت مظلومانه مادرش و ستم ها و بى عدالتى ها نسبت به پدرش .
در برخى مصادر تاريخى ، مطالب اعتراض آميز امام حسين عليه السلام با زبان كودكانه اش نسبت به خليفه اوّل ، ثبت شده است ، آن گاه كه وى را بر منبر پيامبر صلى الله عليه و آله ديد و به وى فرمود :
اِنزِل عَن مَجلِسِ أبى !۲از منبر پدرم ، پايين بيا !

دوران خليفه دوم (13 ـ 23ق) ۳

امام حسين عليه السلام در دوران خليفه دوم ، نُه سالگى تا نوزده سالگى را مى گذراند. تكرار اعتراض امام حسين عليه السلام بر خليفه به جهت نشستن بر منبر پدرش (پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ) ، از مطالبى است كه در مصادر متعدّدى نقل شده است و شواهد، نشان مى دهند كه اين اعتراض، در آغاز خلافت خليفه دوم بوده است . ۴

1.ر . ك : تاريخ الطبرى : ج ۳ ص ۴۲۰ ، الطبقات الكبرى : ج ۳ ص ۱۸۶ و ۲۷۴ .

2.تاريخ دمشق : ج ۳۰ ص ۳۰۷ .

3.ر . ك : المعجم الكبير : ج ۱ ص ۷۰ ش ۷۳ ، الطبقات الكبرى : ج ۳ ص ۲۷۴، تاريخ الطبرى: ج ۴ ص ۱۹۴ .

4.ر .ك : الطبقات الكبرى (الطبقة الخامسة من الصحابة) : ج ۱ ص ۳۹۴ الرقم ۳۶۳ .

  • نام منبع :
    گزيده دانشنامه امام حسين عليه السلام
    سایر پدیدآورندگان :
    با همکاری: طباطبایی نژاد، سید محمود ؛ سید طبایی، سید روح الله ؛ تلخیص : خوش نصیب، مرتضی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389 ش
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 281987
صفحه از 1036
پرینت  ارسال به