تاريخ : سه شنبه 1397/2/18
کد خبر: 64236

شماره جدید دوفصلنامه «مطالعات فهم حدیث» منتشر شد

دوفصلنامه علمی پژوهشی «مطالعات فهم حدیث» ویژه بهار و تابستان ۹۷ منتشر شد.

به گزارش ایکنا؛ دوفصلنامه علمی پژوهشی«مطالعات فهم حدیث»ویژه بهار و تابستان ۹۷ به صاحب‌امتیازی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) با هدف بهره‌گرفتن از علوم سنتی همانند فقه، اصول، کلام، فلسفه، عرفان، ادیان، تاریخ وهمچنین علوم جدیدی همانند مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی، انسان‌شناسی، زبان‌شناسی، تحلیل گفتمان، تاریخ انگاره، در جهت فهم عمیق‌تر و دقیق‌تر از احادیث به عنوان پرکاربردترین منبع در استنباط معارف اسلامی اعم از اعتقادات، اخلاق و احکام شرعی منتشر شد.

عناوین مقالاتی که در این شماره انتشار یافته، عبارت است از: ارزیابی سندی و تحلیل محتوایی گونه‌های روایی ذیل آیه ۴۱ سوره حجر، بررسی و تحلیل روایات بداء در امامت اسماعیل بن صادق(ع)، تحلیل انتقادی دیدگاه یحیی محمد پیرامون علم رجال شیعه (با تاكید بر كتاب مشكله الحدیث)، تحلیل محتوای سه خطبه غدیر با رویكرد لایه‌شناسی مضمونی، درآمدی بر زبان حدیث، تحلیلی بر ضمنی شدگی اطلاعات در فرآیند نقل حدیث، نقد اندیشه رجالی ارسال روایات بی واسطه حَریز از امام صادق(ع)، واكاوی باورهای بنیادین در روایات تفسیری سوره مومنون.

در چکیده مقاله «تحلیل محتوای سه خطبه غدیر با رویكرد لایه‌شناسی مضمونی» تالیف محمد جانی پور، فتحیه فتاحی‌زاده و سیده زینب حسینی‌زاده چنین می‌خوانیم: «خطبه غدیر به مثابه یكی از مهم‌ترین و آخرین سخنان پیامبر اكرم(ص)، پیام‌های مهمی را در خود گنجانده و مطالعه آن برای آشنایی با ماهیت دین اسلام و اركان اصلی آن ضروری است. با این وجود، نقل تاریخی این خطبه در سه حجم متفاوت و نیز اختلاف در برخی مضامین و عبارات آنها، ضرورت تحلیل و بررسی محتوای این نصوص را مضاعف نموده است. در این پژوهش تلاش شده با بهره گیری از روش‌های تحقیق میان رشته‌ای و نوین، اولاً هركدام از سه متن گزارش شده به عنوان خطبه غدیر، به طور جداگانه تحلیل و بررسی شود،

ثانیاً با مقایسه تطبیقی این سه متن، میزان مشابهت‌ها و افتراق‌ها و لایه‌های همخوان و ناهمخوان را تعیین نموده، و ثالثاً با ارائه تحلیلی كمی و كیفی، مقدمات لازم برای نقد و بررسی محتوای این خطبه و نیز ورود به تحلیل‌های گفتمانی جهت شناسایی زمان پیدایش هر كدام از سه خطبه و زمینه‌های تاریخی انتشار آنها را فراهم نمود. به همین دلیل ضمن استفاده از روش «تحلیل محتوا» به عنوان یكی از روش‌های مناسب برای تجزیه و تحلیل متن، در گام اول با تكنیك «تحلیل مضمونی» هركدام از خطبه‌ها به مثابه متنی مستقل، به طور دقیق و عمیق شناسایی و تجزیه شده، و در گام دوم با استفاده از تكنیك «لایه شناسی مضمونی» به مقایسه تطبیقی این متون پرداخته و لایه‌های همخوان و ناهمخوان را شناسایی نموده‌ایم.»

یكی از مباحث مهم در متن پژوهی معاصر، زبان متن و نقش و اهمیتی است كه در نقد، فهم و ارزیابی متون دارد. از مباحث مقدماتی در این زمینه چگونگی پژوهش درباره زبان متن است. مقاله «درآمدی بر زبان حدیث، تحلیلی بر ضمنی شدگی اطلاعات در فرایند نقل حدیث» اثر تحقیقی احمد زارع زردینی و كمال صحرایی اردكانی راهی را برای مطالعه زبان متن بر پایه مساله ضمنی شدگی اطلاعات در فرایند نقل یك سخن یا گزارش تاریخی برای شناخت زبان احادیث پیشنهاد می‌كند. بر این اساس، در آغاز به تفكیك مطالعات زبان حدیث با رویكرد كلامی و زبان شناسی پرداخته و در رویكرد زبان شناسی به بررسی اطلاعات ضمنی به مثابه امری ادبی و سپس امری زبانی پرداخته است. در گام بعد به مهم‌ترین عوامل ایجاد اطلاعات ضمنی از نگاه زبانی اشاره و كوشش نموده است تا ورود این ویژگی در متون روایات را نمایان سازد و نشان دهد یكی از مولفه‌های زبان حدیث، فراوانی اطلاعات ضمنی است. نوشتار حاضر نشان می‌دهد با كاربردی‌سازی مباحث زبان شناسی در مطالعات حدیثی می‌توان دریچه‌های جدیدی در حدیث پژوهی گشود.

یکی دیگر از مقالات مندرج در این نشریه علمی «واكاوی باورهای بنیادین در روایات تفسیری سوره مومنون» است. هرچند روایات تفسیری از منظرهای گوناگون مورد توجه واقع شده اما تحلیل ابعاد و مولفه‌های آناز پژوهش‌های جدید در عرصه تحقیقات حدیثی است كه با مطالعه ای روشمند در مضامین روایات تفسیری درصدد كشف عناصر محتوایی این دسته از روایات می‌باشد.

از آنجا كه تمسك به قرآن و سنت مبتنی بر فهم این دو ثقل گرانبهاست در این مقاله تلاش شده تا با روش تحلیل محتوا و به شیوه استقرایی و با واحد تحلیل مضمون روایت، مولفه‌های اعتقادی روایات تفسیری سوره مومنون در تفاسیر روایی شیعه را مورد مداقه قرار داده و به این پرسش پاسخ دهد كه بر اساس روایات تفسیری سوره مومنون كدامین عناصر بنیادین اعتقادی از سوی معصومین(ع) جهت تعالی بخشی و هدایت انسان به سوی كمال بكار رفته است؟ این پژوهش با طبقه بندی موضوعی مضامین اعتقادی روایات تفسیری به واكاوی باورهای بنیادین در سوره مومنون پرداخته تا در نهایت ساختار اساسی حاكم بر روایات تفسیری سوره مومنون را در بعد اعتقادی آشكار سازد.

یادآور می‌شود دوفصلنامه علمی پژوهشی «مطالعات فهم حدیث» سال چهارم، شماره ۲ (پیاپی ۸)، ویژه بهار و تابستان ۹۷ به مدیرمسئولی مجید ملایوسفی و سردبیری فتحیه فتاحی زاده توسط دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) منتشر شده است.

مطالعه ی دوفصلنامه علمی پژوهشی «مطالعات فهم حدیث»

خبرگزاری فارس :
خبرگزاری ایکنا :
خبرگزاری ایرنا :