ناگفته هايى درباره محمد بن يعقوب كلينى ۱
حسن انصارى
چكيده
در اين مقاله به ردّيه كلينى بر قرامطه، كتاب الغدير كلينى و كتاب الكافى كلينى در حلب پرداخته و در آن ناگفته هايى را از زندگى و آثار كلينى باز گفته است.
1. ردّيه كلينى بر قرامطه
مى دانيم كه محمد بن يعقوب كلينى ردّيه اى بر قرامطه داشته است. اين مطلب بر اساس رجال نجاشى و فهرست شيخ طوسى، ذيل شرح احوال كلينى، بارها در منابع بعدى مطرح شده است. رديه نويسى كلينى بر قرمطيان با توجه به فعاليت مهم و محورى آنان در زمان وى در شهر رى بسيار طبيعى بوده است. اسماعيليان و قرمطيان در اين شهر چنانكه مى دانيم فعال بوده اند. داعى برجسته اسماعيلى ابوحاتم رازى معاصر كلينى ساكن اين شهر بود و همو بحث هاى مهمى در رابطه با نبوت و شريعت با ديگر متفكران به راه انداخته بود. از جمله وى مناظره اى با محمد بن زكرياى رازى، ديگر معاصر كلينى و همشهرى وى داشت كه از شهرت زيادى برخوردار است. بى ترديد كلينى از اين بحث ها و مناظرات مذهبى كه در پيرامون خود مى گذشت، بى اطلاع نبود. بحث هايى كه درباره امامت از نقطه نظر انديشه اسماعيلى در اين دوره مجال ظهور يافته بود و كسانى مانند نسفى و محفل او و نيز ابوحاتم رازى
1.http://ansari.kateban.com/
