پژوهشى جديد در كتاب كافى - صفحه 284

گزيده اند، آنها از طريق «استحسان» و تقليد پدران و «الاتكال على عقولهم في دقيق الأشياء و جليلها» به دين رو آورده اند.
كلينى سپس به تفصيل بر لزوم علم آموزى از روى «علم و يقين و بصيرت» تأكيد مى ورزد، و از «اديان فاسده و مذاهب مستنشعه» كه در عصر وى پديدار شده شديدا انتقاد مى كند، وى بار ديگر نادرستى روش «الاستحسان و التقليد و التأويل من غير علم و بصيرة» را متذكر مى شود.
وى در ادامه مى گويد: تو يادآور شدى كه امورى بر تو مشكل شده كه به جهت اختلاف روايت در آنها، حقايق آنها را نمى شناسى و تو كسى را در نزد خود نمى يابى كه با وى گفتگو كنى و بر دانش وى اعتماد ورزى، تو گفتى كه دوست دارى كه در نزد تو كتابى «كافى» باشد كه «جميع فنون علم الدين» در آن گرد آمده باشد و دانش آموز بدان بسنده كند و هدايت جو بدان رو آورد، و كسى كه علم دين و عمل بدان را با «الأثار الصحيحة عن الصادقين عليهماالسلامو السنن القائمة الّتي عليها العمل و بها يؤدي فرض اللّه عز و جل و سنته نبيّه صلى الله عليه و آله » مى خواهد از آن برگيرد.
وى سپس به قواعد باب تعارض اخبار اشاره كرده و بر «موافقت كتاب» و «مخالفت عامه» و اجماع به عنوان ضوابط ترجيح تكيه مى كند ولى اشاره مى كند كه ما از اين قواعد تنها اندكى را مى شناسيم و لذا علم آن (شناخت روايات صحيح) را به ائمه عليهم السلام وا مى نهيم و به قاعده «تخيير» بسنده مى كنيم.
كلينى در ادامه مى گويد كه شكر خدا را كه تأليف آنچه را تو خواسته بودى ميسر ساخت اميدوارم كه به گونه اى باشد كه مى خواستى.
كلينى در خاتمه مقدمه اشاره مى كند كه كتاب «الحجة» را اندكى گسترش داديم، هر چند حق آن را بطور كامل ادا نكرديم، وى اميدوار است كه كتابى گسترده تر و كامل تر تأليف كند كه تمام حقوق آن را بجا آورد.
وى كتاب خود را با «كتاب عقل» كه مدار ثواب و عقاب بوده آغاز مى كند.
در اين مقدمه چند نكته قابل توجه است.

صفحه از 342