153
مباني شناخت

فصل هفتم :آموزش عقيده

اگر بپذيريم عقايد انسان در اختيار او نيست ، چگونه مى توان عقايد صحيح و سازگار با واقع را به مردم تعليم داد؟
در پاسخ اين سؤال مى توان گفت كه عقايد انسانى ، مانند لباس نيستند كه هر گاه اراده شد ، بتوان آنها را تغيير داد . از سوى ديگر ، عقايد غير علمى ، قابل دگرگونى هستند ، امّا با ريشه كن ساختن ريشه عقايد نادرست و وهم آلود . آموزش عقايد بر اساس تفكّر اسلامى ، چنين هدفى را دنبال مى كند ، يعنى پس از آزاد ساختن فكر و انديشه از بندهاى تقليد و جايگزين ساختن پژوهش هاى كامل به جاى پژوهش هاى ناقص ، عقايد موهوم و نادرست ، جاى خود را به عقايد علمى و صحيح مى سپارند و چنين امرى ، نه تنها ممكن است ، بلكه دشوار هم نيست .

ضرورت آموزش عقايد صحيح

پيش از اين ، روشن ساختيم كه عقايد ، شيرازه روح و جان انسان را تشكيل مى دهند و عقايد نادرست ، شكل و باطن حقيقى انسان را دگرگون مى سازند و آن را بيمار مى كنند و بدين ترتيب ، زندگى فردى و اجتماعى اش را از سير طبيعى ، خارج مى نمايند . آنچه مى تواند انسان را از اين خطر نگه دارد ، شناخت شناسى و آموزش عقايد علمى است . از اين رو ، اين دانش ، مهم ترين ، گران بهاترين و ضرورى ترين دانش ها به شمار مى رود . امام باقر عليه السلام در ضمن


مباني شناخت
152

انگيزه هاى مختلف ، عملاً به آن اذعان نمى كنند ، آزادند و در يك جمله ، ايمان ، اجبارى نيست .
اسلام با اين كه آزادى بيان عقيده را به دليل اين كه زمينه تكامل انسان است ، تأييد مى كند ، مبارزه اساسى با عقايد موهوم را نيز ، به دليل آزاد سازى انديشه از بند باورهاى نادرست ، واجب مى داند .
روش اسلام در زدودن عقايد نادرست و غير علمى از ذهن عموم مردم ، مبارزه تبليغى است ؛ يعنى تكيه بر دليل و برهان ، پند و اندرز و مناظره و بحث آزاد . روش اسلام در برخورد با موانعى كه سدّ راه آزادى انديشه باشند ، مبارزه مسلّحانه است .
اسلام ، وقتى انسان را از بند باورهاى نادرست رهانيد ، مى گويد : «فكر كن و عقيده اى را بر مبناى انديشه و تحقيق انتخاب نما»؛ و اگر اسلام را بدون فكر بپذيرد ، مورد قبول واقع نمى شود .
در اسلام ، بيان عقيده ، آزاد است ؛ ولى جوسازى تبليغى براى انتقال عقايد نادرست به مردم ممنوع است .
طرح مسئله آزادى عقيده در جهان امروز ، عكس العمل اجتماعى به دادگاه هاى تفتيش عقايد اربابان كليسا در قرون وسطاست .
عقايد دينى ، از ديدگاه گردانندگان سياست هاى استكبارى و فلاسفه اى كه از اين سياست ها الهام مى گيرند ، چيزى بيش از يك سرگرمى نيست و حق و باطل ندارد و طرح اين آزادى از سوى آنان براى رشد باورهاى صحيح نيست ؛ بلكه بدين منظور است كه مردم سرگرم باشند تا آنان بهتر به اغراض سياسى خود دست يابند .

  • نام منبع :
    مباني شناخت
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1388
    نوبت چاپ :
    دوم
تعداد بازدید : 481432
صفحه از 484
پرینت  ارسال به