إنَّكَ إن أطَعْتَ هَواكَ أصَمَّكَ و أعماكَ و أفسَدَ مُنقَلَبَكَ و أرداكَ .۱
اگر از هوس خود فرمان برى ، تو را كر و كور مى كند و آينده ات را تباه مى سازد و به پستى ات مى كشاند.
در حديثى ديگر امام مى فرمايد :
الهَوى شَرِيكُ العَمى .۲هوس شريك كورى است.
يعنى همان طور كه كورى مانع ديدن حسى است ، هوس نيز مانع ديدار عقلى است؛ بنا بر اين ، هر دو در مانع شناخت بودن شريك اند .
انواع موانع شناخت هاى عقلى
چنانكه گذشت ، موانع شناخت هاى حسى را به چهار دسته تقسيم كرديم : موانع شناخت ، موانع درست شناختن ، موانع موقت و موانع دائم؛ و گفتيم كه همين تقسيم ، عينا در مورد موانع شناخت هاى عقلى جارى است . به اين معنى كه گاه مانع به قدرى قوى است كه عقل هيچ درك نمى كند و گاه به گونه اى است كه درست درك نمى كند . گاه مانع موقت و قابل زوال است و گاه مانعيت آن دائمى و غير قابل زوال است .
نابينايى ديده عقل
نوع اول از موانع شناخت هاى عقلى موانعى است كه ديده عقل را نابينا و قدرت ادراك را از آن سلب مى كند . اگر غبار هوس بسيار باشد ، آينه عقل ، سخت زنگار مى گيرد و دود تيره هوس نمى گذارد چراغ عقل روشن بماند و در نتيجه ديده عقل نابينا مى شود ، بلكه گاه (همان طور كه در داستان مهمانى زليخا گذشت)