299
مباني شناخت

خاك مى كند ، از ديدگاه عقل و بالأصالة ، نه شايسته ستايش و نه قابل نكوهش است .
در سوره حديد ، كلمه كفر در همين معنا به كار رفته است :
«كَمَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَبَاتُهُ .۱
مانند بارانى كه رستنى هاى آن كشاورزان را به شگفت آورد»
.

2 . كفرِ ممدوح

كفر ممدوح ، عبارت است از نهان كردن چيزى كه عقل ، نهان كردن آن را نيك و آشكار شدنش را ناپسند مى داند ، مانند اباطيل و خرافات و امور خرافى كه شيوع و آشكار شدن و رسميّت يافتن آنها از ديدگاه عقل ، زشت و ناپسند است و به عكس ، متروك ماندن و پنهان شدن و از رونق و رسميّت افتادنِ آنها زيبا و پسنديده است . لذا قرآن كريم كسانى را كه به عقايد باطل ، كافر مى شوند و به عقايد حق گرايش مى يابند ، ستايش مى كند . در سوره بقره مى خوانيم :
«فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُروَهِ الْوثْقى لَا انْفِصَامَ لَهَا .۲
كسى كه به طاغوت كافر شود و به خدا ايمان آورد ، همانا به دستگيره محكمى چنگ زده است كه هرگز گسستنى نيست»
.

3 . كفرِ مذموم

كفر مذموم و نكوهيده عبارت است از پنهان كردن چيزى كه عقل ، نهان كردن آن را ناپسند و آشكار نمودن آن را پسنديده مى داند ، مانند پنهان كردن و كتمان حقيقت ، از روى تعصّب و لجاج و سودجويى و . . .
در قرآن كريم ، كفر ، به صورت هاى مختلف ، 526 بار استعمال شده است كه

1.. حديد : آيه ۲۰ .

2.. بقره : آيه ۲۵۶ .


مباني شناخت
298

بنا بر اين ، ريشه لغوى كفر عبارت است از پوشاندن ، يا پنهان كردن به طور كامل ؛ و كسى كه چيزى را پنهان مى كند ، كافر ناميده مى شود .
پنهان كردن بر دو گونه است : پنهان كردن مادى و پنهان كردن معنوى ، و به عبارت ديگر : پنهان كردن عينى و پنهان كردن اعتبارى .
در لغتِ عرب به كسى كه دانه را زير خاك پنهان مى كند كافر گفته مى شود ، و نيز به كسى كه سخن حقّى را با سخن باطلى مى پوشاند ، يا بالعكس ، كافر اطلاق مى شود .

كفر در قرآن

در قرآن كريم واژه كفر ، با عنايت به ريشه لغوى آن ، هم در مورد نهان كردن عينى و هم در مورد نهان كردن اعتبارى به كار رفته است . در مورد نهان كردن اعتبارى ، كلمه كفر در قرآن در دو مورد متضاد استعمال شده است : يكى در مورد نهان كردنِ امور نيك و پسنديده و ديگرى در مورد نهان كردنِ امور زشت و ناپسند .
بنا بر اين ، كفر در قرآن به سه معنا آمده است :
1 . كفرى كه نه ممدوح و نه مذموم است .
2 . كفر ممدوح .
3 . كفر مذموم .
در اين جا اجمالاً هر يك از موارد فوق توضيح داده مى شود .

1 . كفر نه ممدوح و نه مذموم

كفرى كه بالأصاله ، نه ممدوح است و نه مذموم ، عبارت است از پنهان كردن چيزى كه عقل ، نهان كردن آن را نه خوب مى داند و نه بد ؛ مانند نهان كردنِ دانه در زير خاك كه فى نفسه ، نه مذموم است و نه ممدوح ، و كسى كه دانه را زير

  • نام منبع :
    مباني شناخت
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1388
    نوبت چاپ :
    دوم
تعداد بازدید : 481329
صفحه از 484
پرینت  ارسال به