فصل هشتم :درمان بيمارى نيروى ادراك
نخستين مسئله در مورد بيمارى نيروى انديشه و ادراك اين است كه : آيا اصولاً اين بيمارى قابل درمان هست يا خير؟ آيا بيمارى هاى عقلى هم مانند بسيارى از بيمارى هاى جسمى ، قابل علاج است يا مانند برخى از بيمارى ها غير قابل درمان است؟
پاسخ اين سؤال از نظر قرآن كريم مثبت است ، مشروط به اين كه بيمارى ، مزمن نشده باشد .
بيمارى هاى غير قابل علاج
در صورتى كه تراكم زنگار اعمال ناشايست ، موجب فساد جوهر نيروى انديشه و ادراك نگردد ، بيمارى هاى عقلى قابل درمان است ، ولى اگر اين زنگارها آن قدر زياد باشد كه جوهر آينه عقل را فاسد نمايد و ميكرب هوس چنان در جان ريشه كند كه انسان ، مبتلا به بيمارى «طبع» و «ختم» شود و مرگ عقلىِ انسان فرا رسد ، در اين صورت ، بيمارى انديشه ، غير قابل علاج است و هيچ طبيب روحانى و هيچ پزشك روانشناسى نمى تواند اين بيمارى را درمان كند .
در اين مورد حديثى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل شده است كه مضمون آن را محدثان شيعه و سنى روايت كرده اند و متن آن چنين است :
إذا أذنَبَ العَبدُ نَكَتَ فى قَلبِهِ نُكتَةٌ سَوداءُ ، فَإنْ تابَ صَقُلَ مِنهَا ، فَإن عَادَ زَادَتْ حَتّى