405
مباني شناخت

علمى كه چراغ راه انسان در دنيا و آخرت است ، در پرتو نور وحى از باطن انسان سرچشمه مى گيرد و قابل تعليم و تعلّم نيست .
نور بصيرت موهبتى الهى است كه هر كس داراى آن باشد ، رسيدن او به مقصد هستى حتمى است . اين موهبت ، ويژه كسانى است كه موانع آن را مرتفع و شرايط آن را ايجاد كرده باشند .
شناختِ ثابت عبارت از شناخت حقيقى است كه با يافتن حقيقت ، انسان به آن مى رسد و غير قابل تغيير است .
ديده عقل ، بدون نورِ وحى ، قادر به شناخت حقايق هستى نيست . بدين جهت انسان بدون راهنمايى خداوند نمى تواند شناخت ثابتى از هستى و تفسير درستى از راه زندگى داشته باشد .
ممكن است مقصود از رواياتى كه دلالت دارند بر اين كه شناخت ، ساختِ خداست و انسان ، مكلف به شناخت نيست ، اين باشد كه انسان بدون امدادهاى الهى نمى تواند حقيقت را بيابد و به عقيده صحيح و شناخت حقيقى و ثابت برسد .
اسلام با اين كه تقليد در اصول عقايد را ممنوع كرده و عقل را مكلف به تحقيق در عقايد نموده ، معتقد است كه تحقيقات عقل در مورد حقايق هستى و راه تكامل بدون راهنمايى الهى به نتيجه نمى رسد .


مباني شناخت
404

شناخت حقايق عقلى و راه تكامل و سعادت ، بدون استضائه از چراغ وحى ممكن نيست . و اختلاف اديان ، دليل آن است كه ديده عقل ، بدون چراغ وحى ، براى ديدن حقيقت كافى نيست .
در قرآن و حديث از امام نيز تعبير به سراج و چراغ شده است . امام دومين چراغى است كه به ديده عقل روشنايى مى دهد .
امام نمونه عينى وحى است . امام كسى است كه با عينيت يافتن وحى در وجود او خود ، چراغ عينى وحى گرديده است .
امام چراغ رهروان راه رشد و تكامل است و هركس كه بخواهد از اين چراغ پرتو بگيرد و كامل شود ، بايد از راهى برود كه او رفته است . و خط امام عبارت است از راه كسى كه وحى در وجود او عينيت يافته است .
بصيرت ، روشنايى ويژه اى است كه در نتيجه استضائه از چراغ وحى و امام در عمق جان انسان پديد مى آيد .
با روشن شدن چراغ بصيرت در جان انسان ، وى در اصول عقايد ، بلكه در بسيار از مسائل نظرى ، خطا نمى كند .
نورى كه فضاى قيامت را براى انسان روشن مى كند ، همان نور باطنى بصيرت است كه در عالم قيامت ظهور مى نمايد و در آن تاريكى مطلق كه هر كس تنها با نور خويش مى بيند ، راهنماى انسان است .
از آن جا كه نور بصيرت نتيجه استضائه از چراغ وحى و امام است ، نور هر كس در قيامت به اندازه اعمال نيك او در جهان پيش از مرگ است .
چنانچه چراغ بصيرت ، به طور كامل در كانون جان روشن شود ، انسان قادر خواهد بود برخى از حقايق عقلى را با ديده دل مشاهده كند .
با روشن شدن چراغ بصيرت در كانون جان ، انسان به علم نور يا نور علم مى رسد و حقايقى را مى يابد كه در كتابى نيست و استادى به او نياموخته است .

  • نام منبع :
    مباني شناخت
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1388
    نوبت چاپ :
    دوم
تعداد بازدید : 481424
صفحه از 484
پرینت  ارسال به