اسناد ويژه «كافى» در «وسائل الشيعة» - صفحه 217

2 . وباسناده عن المنقرى عن حفص بن غياث عن ابى عبد اللّه عليه السلام . ... ۱

نقل دو سند در «وسائل الشيعة»

1 . محمّد بن يعقوب عن على بن ابراهيم عن ابيه وعلى بن محمّد القاسانى جميعا عن القاسم بن محمّد عن سليمان بن داود المنقرى عن فضيل بن عياض . ...
ورواه الحسن بن على بن شعبة فى تحف العقول مرسلاً .
ورواه الشيخ باسناده عن محمّد بن الحسن الصفّار عن على بن محمّد القاسانى عن القاسم بن محمّد عن سليمان بن داوود المنقرى عن حفص بن غياث عن ابى عبد اللّه عليه السلام وذكر نحوه .
2 . وبالاسناد عن المنقرى عن حفص بن غياث عن ابى عبد اللّه عليه السلام . ۲
در نگاه بدوى ، اين احتمال به ذهن مى آيد كه عبارت «بالاسناد» ـ كه به معناى بهذا الاسناد است ـ اشاره به سند ذيلى باشد كه با عنايت به نقل منقرى از حفص بن غياث از ابى عبد اللّه عليه السلام در هر دو ، بسيار به يكديگر شباهت دارند ؛ ولى با مراجعه به كافى و تهذيب الأحكام ، در مى يابيم كه اين سند همچون غالب اسناد وسائل الشيعة ، ناظر به سند اصلى است ، نه سند ذيلى . به نظر مى رسد كه صاحب وسائل ، عبارت «باسناده» را در اين سند ، به عبارت «باسناده» تبديل كرده تا مفاد اسناد در وسائل الشيعة ، با ابهام همراه نباشد ؛ زيرا عبارت «باسناده» در وسائل الشيعة ، به معناى اسناد راوى در مشيخه يا فهرست است ، همچنان كه در سند ذيلى حديث اوّل ، عبارت «رواه الشيخ باسناده عن محمّد بن الحسن الصفّار» به همين معناست . صاحب وسائل ، با تغيير اين عبارت در سند مورد بحث ما به «بالاسناد» از بروز ابهام در سند ، جلوگيرى كرده است .
در اين جا فصل چهارم رساله را با اين نكته به پايان مى بريم كه شيخ حرّ عاملى ،

1.كافى ، ج ۵ ، ص ۹ ـ ۱۰ ، ح ۱ ـ ۲ .

2.وسائل الشيعة ، ج ۱۵ ، ص ۲۴ ـ ۲۵ ، ح ۱۹۹۳۷ ـ ۱۹۹۳۸ .

صفحه از 236